Białowąs /Balfanz/

HISTORIA WSI

Miejscowość położona w gminie Barwice powiatu szczecineckiego. Wieś o średniowiecznej metryce. Prawdopodobnie założona w XII wieku. Przez kilkaset lat należała do rodu von Glasenapp. W XVII wieku wieś należała do Otto Casimira von Glasenapp/03.06.1642-11.05.1710/, radcy miejskiego, sędziego i naczelnika w Białogardzie, dziedzicznego pana zamku i pałacu w Barwicach. Do lat 90-tych XX wieku jego epitafium znajdowało się w kaplicy grobowej w Białowąsie. Po 1830 roku następuje upadek ekonomiczny rodu skutkujący sprzedażą majątku rodzinie von Rittberg. Ostatnim właścicielem majątku do 1945 roku był Friedrich Wilhelm Graf von Rittberg. Po II wojnie światowej w rękach Skarbu Państwa. W pałacu mieścił się ośrodek szkoleniowy. Obecnie w rękach prywatnych.

Białowąs-pałacBiałowąs zachodniopomorskieBiałowąs2skan od Zajchowskiego

Białowąs-pałac

Białowąs-pałacBiałowąs-skan od Zajchowskiego

 

PAŁAC

Prawdopodobnie po 1830 roku na murach starszej budowli, prawdopodobnie dworu, nowi właściciele zbudowali pałac w stylu neogotyku angielskiego. Nad wejściem głównym herb rodu von Rittberg. Pałac zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, z dwoma ryzalitami na narożach, dach zróżnicowany, cztero- i dwuspadowy. Pałac posiada piękne dobrze zachowane witraże oraz na piętrze salę myśliwską.

PARK  

Prawdopodobnie wraz z wybudowaniem pałacu powstał park krajobrazowy o powierzchni 6,5 ha. Park o cechach eklektyzmu romantycznego ze stawem rozpościerającym się przed pałacem z cennymi gatunkami drzew. Pod koniec XIX wieku wzbogacony o roślinność obcego pochodzenia.

ZAŁOŻENIE FOLWARCZNE

Założenie składa się z: nieregularnego dziedzińca, domu zarządcy z 1906 roku, dawnego budynku ogrodnika z końca XIX wieku, budynków gospodarczych.

Screen Shot 142

Bełczna /Neukirchen/

Wieś położona w gminie Łobez powiatu łobeskiego. Początkami historia wsi sięga średniowiecza. Do 1691 roku należała do rodu von Borck. Istnieje informacja, że majątek został w 1755 roku sprzedany Fundacji Maryjnej. W XVIII wieku 3/4 wsi było w posiadaniu rodziny Herr(1756). Do początku XIX wieku majątek był własnością rodziny von Borcke– wymieniony Carl von Borcke. W połowie XIX wieku dobra były w rękach rodziny Holz. Prawdopodobnie pod koniec XIX wieku dobra są w posiadaniu rodziny von Redel– wymieniony Victor von Redel oraz Sophie von Redel. Majątek jest ich własnością do 1945 roku.

Borck 1Borck hrabiaBorck hrabia 2

ZESPÓL DWORSKO-PARKOWY

W południowo-wschodniej części wsi położony jest zespół dworsko-parkowy. Dwór zbudowany w drugiej połowie XIX wieku, rozbudowany na początku XX wieku. W otoczeniu park krajobrazowy oraz budynki gospodarcze.

Barnowo /Barnow/

Wieś położona w gminie Kołczygłowy powiatu bytowskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1300 roku. Do 1945 roku należała do rodu von Puttkamer. W 1380 roku właścicielem wsi był Albert von Puttkamer.  W XVI wieku siedział tu Johannes von Puttkamer. W kolejnych latach wymienieni:  Martin von Puttkamer zmarły około 1600 roku, Christian zmarły około 1643 roku, Johann w XVII wieku, Ludwig zmarły około 1680 roku, Georg zmarły w 1743 roku. W XVIII wieku dobra są w rękach Martina Antona von Puttkamer(14.08.1698 Barnowo-09.09.1782 Dobrzeń), ożenionego z Heleną Dorotheą von Schönaich. Ze związku z Helene miał syna i dwie córki. Jedyny syn wstąpił do klasztoru. Przekazał majątek swojemu kuzynowi Georgowi Adolfowi von Puttkamer(zm.1778). W 1774 roku Georg Adolf sprzedaje majątek bratu, Wilhelmowi Ludwigowi von Puttkamer(zm.1820). On z kolei sprzedał dobra rodzinie von Puttkamer linii wierszyńskiej. W 1823 roku zmarł Jakob Georg Gottlieb von Puttkamer. W 1863 roku zmarł Wilhelm von Puttkamer a w 1894 Oskar von Puttkamer. W 1928 roku umiera Henning von Puttkamer. Ostatnim właścicielem majątku był Wilhelm von Puttkamer(1887-1957). Z baronową von Hahn miał czterech synów i córkę. Córka zmarła młodo a trzej synowie zginęli podczas II wojny światowej.

Dwór

W latach 1730-55 Martin Anton von Puttkamer(14.08.1698 Barnowo-09.09.1782 Dobrzeń) buduje dwór. Na założenie składa się pierwotny budynek dworu z XVIII wieku oraz przybudówka z XIX wieku. Dwór parterowy kryty dachem naczółkowym, w XIX wieku rozbudowany o eklektyczne skrzydło boczne z wieżyczką., Odrestaurowany przez Czesława Langa.

Waniorowo /Vahnerow/

Wieś położona w gminie Gryfice powiatu gryfickiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1316 roku. Właścicielem w tym czasie był Gerhard von Vahnerow. Jako kolejnych właścicieli wymienia się rody: hrabiów von Ebersteinvon Lode/de Lode-Łodziów/, de Troye. W 1628 roku właścicielem majątku był Wilhelm von Mellin. Przez małżeństwo panny von Mellin dobra dostają się w ręce rodziny von Oertzen. I również przez małżeństwo w 1820 roku z Henriette von OertzenAdolf von Thadden-Trieglaff przejmuje majątek waniorowski. W 1855 roku Gerhard von Thadden-Trieglaff buduje pałac w stylu neoklasycystycznym. Częstym gościem w Waniorowie bywał kanclerz Otto von Bismarck. W 1910 roku majątek należał do Dr Adolpha von Thadden-Trieglaff i liczył 432 ha gruntów. W 1929 roku dobrami zarządzał Dr Reinhold von Thadden-Trieglaff i dobra liczyły 434,8 ha gruntów. Dr Reinhold był ostatnim właścicielem majątku waniorowskiego. Po 1945 roku majątek przejął skarb państwa. W latach 50-tych w pałacu mieścił się ośrodek kolonijny Zakładów Graficznych ze Szczecina. Prawdopodobnie przeprowadzony w tym czasie remont zmienił znacznie bryłę pałacu. W 1967 roku pałac przejął Wydział Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gryficach. W tym czasie dokonano kolejnego remontu budynku. Obecnie pałac należy do Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Waniorowie.

Waniorowo dwór

 DSC_0459 DSC_0473 DSC_0476Waniorowo pałac zachodniopomorskie

W północnej części wsi zespół pałacowo-parkowy. W sąsiedztwie zespół budynków gospodarczych, pozostałość po założeniu folwarcznym. Czy zachował się budynek szkoły, dawny dwór, nie wiem.

DSC_0480DSC_0481Waniorowo folwarkWaniorowo 1929, zachodniopomorskie

Strzeżewko /Ramsberg/

Miejscowość położona w gminie Kamień Pomorski powiatu kamieńskiego. Wymieniona po raz pierwszy w 1279 roku(Stresowe Parvum, Klein Stresow) za czasów księcia Bogusława IV(1254/55-1309). Należała wtedy z nadania księcia do kapituły katedralnej w Kamieniu Pomorskim. W 1380 roku wymieniona jako Ramsberg. W XV wieku dzierżawiona przez burmistrza kamieńskiego Steffana Loyzin. W 1482 roku wieś jest własnością miasta Kamień Pomorski. W 1584 roku część gruntów należała do kościoła we Wrzosowie. W latach 1847-1939 należała do rodziny Steffen. W 1928 roku właścicielem majątku był Fritz Steffen a dobra liczyły 183 ha gruntów. Ostatnim właścicielem była Maria Steffen.


Strzeżewko 2013 (4)
Strzeżewko 2013 (5) Strzeżewko 2013 (6) Strzeżewko 2013 (7) Strzeżewko 2013 (8) Strzeżewko 2013 (10) Strzeżewko 2013 (11)

DWÓR

We wsi eklektyczny dwór z początku XX wieku, zbudowany na planie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, kryty rozczłonkowanym dachem mansardowym z lukarnami. Wejście główne zaznaczone portykiem z kolumnami. Po 1945 roku własność Skarbu Państwa, z utworzonym na terenie majątku PGR, później należał do Głuchołaskich Zakładów Papierniczych. Od 1994 roku własność prywatna, z wykorzystaniem na ośrodek wypoczynkowy. W sąsiedztwie resztki parku dworskiego.

Strzeżewko, zachodniopomorskie

Ościęcin /Woistenthin/

Wieś położona w gminie Gryfice powiatu gryfickiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1308 roku(Wostentin) oraz w 1312 i 1321 kiedy należała do kapituły kamieńskiej. W XVI wieku lenno we wsi posiada rodzina von Flemming. Taki stan rzeczy trwał do początków XIX wieku. W 1823 roku majątek należący do biskupstwa kamieńskiego został rozparcelowany i sprzedany 9 rolnikom. W tym samym czasie majątek należący do rodziny von Flemming również został rozparcelowany i sprzedany.

 

Mokrzyca Wielka /Gross Mokratz/

Wieś położona w gminie Wolin powiatu kamieńskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1324 roku, kiedy należała do rodu von Mukranitz, później znanych jako von Apenburg(Apenborghe, Apenborch, Apinborch). W 1330 roku wymieniony Thyderik i Peter von Apenburg, w 1422  roku Henricus Apenburg. Wymieniony w 1484 i 1487 roku Jasper von Apenburg, któremu w 1499 roku lenno potwierdzone zostało dla przez księcia Bogusława X. W 1509 roku własność Ewalda von Apenburg. W 1601 roku dobra posiada Philipp von Apenburg. W 1628 roku część gruntów należała do miasta Wolin a majątek do Franza Jochima von Apenborge(Apenburg). Wg spisu wasalnego z 1756 roku właścicielami majątku z rodu von Apenburg byli: 70-letni porucznik w stanie spoczynku Erdman Jochen z synami: 20-letnim Friedrichem Wilhelmem oraz 11-letnim Gustavem Ludwigiem oraz 64-letni Ernst Friedrich z synami: 40-letnim porucznikiem Ernstem Bogislausem, 32-letnim Levinem Gideonem Friedrichem oraz 26-letnim Franzem Mathiasem. Po śmierci porucznika Erdmanna Joachima(Jochena) von Apenburg  dobra odziedziczył w 1767 roku jego syn, kapitan Friedrich Wilhelm von Apenburg odkupując 3-cią część włości we wsi od braci: majora Ernsta Bogislawa i generał-majora Lewina Gideona Friedricha(1776r.). Po śmierci majora Friedricha Wilhelma von Apenburg, majątek dziedziczą major Ernst Bogislaw i generał major Lewin Gideon Friedrich-ostatni z rodu von Apenburg. By zachować majątek w rękach rodziny na prośbę generał-majora, król Friedrich II w 1780 roku przekazał dobra siostrzeńcom: kapitanowi Friedrichowi Eugenowi Erdmannowi von Hiller oraz porucznikowi Bernhardowi Friedrichowi Heinrichowi von Hiller. Dnia 04.11.1794 roku umiera ostatni z rodu von Apenburg, generał-major Lewin Gideon Friedrich von Apenburg. W 1804 roku wg spisu właścicielem był porucznik von Hiller, prawd. Bernhard Friedrich Heinrich. Wg spisu majątków z 1862 roku właścicielem majątku B był Heinrich Retzlaff, właściciel majątku A od 1854 roku. W 1910 roku majątek liczył 560,50 ha gruntów i należał do Pani von Hiller. W 1928 roku własność Pani Erny von Weltzin, z domu von Hiller a dobra liczyły 541 ha gruntów. W 1939 roku majątek w rękach rodu von Weltzin.

Mokrzyca Wielka 1

Mokrzyca Wielka-dwór

DSC_0402

DSC_0047 DSC_0048

ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZE

Przez założenie dworsko-folwarczne przebiega obecnie droga krajowa. Jadąc od strony Wolina po stronie lewej położony skromny dwór oraz resztki założenia parkowego. Po stronie prawej drogi założenie folwarczne z resztkami budynków gospodarczych.

Mokrzyca Wielka, zachodniopomorskie

Mechowo /Zimmerhausen/

Wieś położona w gminie Płoty powiatu gryfickiego. Do XV wieku lenno Johanna i Paula von Mellin. Wzmiankowana w 1493 roku. W 1479 roku książę Bogusław X nadał wieś braciom Ewaldowi i Wedigowi von der Osten z Płot. W 1577 roku z powodu kłopotów finansowych rodzina von der Osten sprzedaje Mechowo rodzinie von Blücher. W 1755 roku dobra przez koneksje rodzinne przechodzą w ręce rodu von Platen. W 1787 roku wymieniony Friedrich Philipp von Platen. W 1774 roku część majątku w rękach wdowy po majorze von Plӧtz, Beaty Sophii Christiany von Plӧtz, z domu von Blücher. Na przełomie XVIII i XIX wieku majątek kilkakrotnie zmienił właścicieli. W 1788 roku właścicielem dóbr był Otto Sigismund von Kamin. Później przechodzi w ręce rodów von Arnim i von Grӧben. Od 1801 roku własność rodu von Blanckenburg. Posiadali majątek do 1945 roku. W latach 70-tych XIX wieku własność Moritza von Blanckenburg(*25.05.1815-+03.03.1888), syn Eduarda von Blanckenburg i Emmy von Frankenberg und Proschlitz. W 1870 roku majątek obejmował 4686 mórg ziemi a w 1879 roku liczyły 1168,75 ha gruntów. W 1914 roku właścicielem majątku był Günther von Blanckenburg. Ostatnim właścicielem dóbr mechowskich był Jürgen von Blanckenburg. Na terenie majątku funkcjonowało PGR. W pałacu do 1980 roku mieściły się mieszkania dla pracowników PGR. Obecnie pałac w postępującej ruinie.

Pałac

Zbudowany na początku XIX wieku, rozbudowany w 1939 roku, parterowy z gankiem i werandą, kryty dachem dwuspadowym, z dwoma piętrowymi skrzydłami.

Kołomąc /Koldemanz/

Wieś położona w gminie Gryfice powiatu gryfickiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1294 roku, kiedy była własnością rycerza Franza von Beyenhusen. Później należy do kapituły kamieńskiej. W 1316 częściowa własność rycerza Rudolfa de Coldemanse. W 1419 roku wzmiankowany Gatzke von Coldemanz. We wsi nadal część gruntów w posiadaniu kapituły z Kamienia Pomorskiego. W 1500 roku własność rodu von Flemming. W 1518 roku w rękach Kurta von Flemming. W XVII wieku podział wsi na dwa działy własnościowe: jeden należący do Hasso Adama von Flemming, drugi do Kaspara von Flemming. W 1737 roku dobra i wieś zakupił major von Brockhusen. W 1789 roku własność Georga von Zastrow. W 1827 roku majątek wydzierżawił a następnie przekazał zięciowi Karlowi H. von Flemming, który odsprzedał dobra rodzinie mieszczańskiej Gloxin. Posiadała dobra do 1945 roku. W 1870 roku dobra obejmowały 3598 mórg ziemi i należały do R.Gloxin. W 1879 roku majątek liczył 913,05 ha gruntów. W 1910 roku właścicielem majątku był Rudolf Gloxin a dobra liczyły 928 ha gruntów. W 1928 roku dobra obejmowały 977,8 ha gruntów. Pałac położony na północnym brzegu jeziora zniszczony w czasie działań wojennych i rozebrany.

 

 

 

 

Gadom /Wildenhagen/

Wieś położona w gminie Golczewo powiatu kamieńskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1322 roku(Wildenhagen), kiedy książęta Warcisław IV, Otto I i Barnim III nadali wieś biskupowi kamieńskiemu Konradowi IV w zamian za zamek w Ramlewie(Ramelow). W 1429 roku podlegała biskupom kamieńskim z siedzibą w Golczewie. W 1429 roku po raz pierwszy wymieniona jako lenno rodu von Rhein(de Reno, von dem Ryne, von Rine, von Reene, von Rein, Rheine), spokrewnionego z rodziną von Flemming. W 1594 roku mowa o dwóch majątkach rycerskich na terenie wsi. Po śmierci Georga Henninga von Rhein majątek a odziedziczyli jego synowie, Joachim Friedrich i porucznik Henning Otto von Rhein. W 1718 roku za 10000 florenów majątek a przejął porucznik Henning Otto von Rhein. Po jego śmierci majątek a zapisany na jego 5-ciu synów. Po ugodzie w 1763 roku majątek a otrzymał Carl Otto von Rhein, ożeniony z panną von Wachholtz. Majątek a po jego śmierci otrzymali bracia: podpułkownik Henning Christoph, Georg Bogislaw i kapitan Adrian Gottlieb. W 1787 roku właścicielem Gadomia a był podpułkownik Henning Christoph von Rhein, a następnie jego syn Carl Friedrich Wilhelm von Rhein(*1791). W 1804 roku majątek a należał do wdowy, Beate Elisabeth Dorothei, z domu von Münchow przy niepełnoletności dzieci. Majątek b po śmierci Jacoba Tybe von Rhein przypadł jedynemu synowi, Christophowi Friedrichowi von Rhein a następnie w 1752 roku wnukowi, Carlowi Friedrichowi von Rhein. W 1804 roku miał 73 lata i nie miał dzieci. Po jego śmierci majątek przejął Carl Friedrich Wilhelm von Rhein i w 1828 roku był właścicielem obu majątków gadomskich. W 1860 roku sprzedał rodowy majątek rodzinie von den Osten-Sacken. Posiadali majątek do 1880 roku, kiedy dobra zakupił kapitan Heinirch Birnbaum. W 1910 roku majątek liczył 509 ha gruntów. W 1928 roku dobra liczyły 543 ha gruntów. Do 1945 roku majątek był w posiadaniu rodziny Birnbaum. Po 1945 roku dobra są własnością Skarbu Państwa. Majątek wszedł w skład Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Przełom”. Od 1994 roku należy do prywatnego właściciela. Pałac obecnie pełni rolę hotelowo-restauracyjną.

RheinOsten von Sacken 6

Gadom, zachodniopomorskie

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

Przy drodze położony zespół pałacowo-parkowy. Pałac zbudowany w 1880 roku w stylu eklektycznym, z wykorzystaniem starszej siedziby z XVIII wieku. Budynek zbudowany na planie prostokąta, dwukondygnacyjny z wysoką wieżą, kryty dachami dwuspadowymi. Położony w parku pochodzącym z XIX wieku o powierzchni 6,0 ha, z aleją kasztanowców i grabów. W pobliżu zabudowania gospodarcze po byłym folwarku.

DSC_0369 DSC_0371DSC_0374 DSC_0382 DSC_0384 DSC_0389 DSC_0392

DSC_0373 DSC_0394 DSC_0396 DSC_0397 DSC_0377

Gadom 1929, zachodniopomorskie