ŁĘTOWO /Lantow/

Wieś położona w gminie Choczewo powiatu wejherowskiego. Wzmiankowana w 1383 roku. W latach 1555-1683 wieś należała do rodziny von Lantosch(Landtow, Landten, Lantoske, również Kenstonofski). Wg innego źródła von Lantow(Lantowski) posiadali majątek od 1523 do 1717 roku. W 1732 roku Łętowo posiadała rodzina von Jatzkow. W 1746 roku dobra posiadał Boguslav Friedrich von Breitenbach. W 1773 roku umiera właściciel majątku Georg Ernst von Rexin. W 1773 roku córka Georga Ernsta, Augusta Ernestine von Rexin wyszła za mąż za kapitana Alberta Wilhelma von Krockow. W latach 1787-1805 siedziała tu rodzina von Krockow. W latach 1798-1803 majątek posiadała rodzina von Pirch(Pirche, Pierzchowski, Pirscha, Pyrsche, Pierskow, Pierschowa, Pyrsza) przez małżeństwo córki von Krockow z von Pirchem. W 1804 roku dobra zakupił Adam Wilhelm von Diezelsky(Diezelski, Dziecielski, Dzięcielski). W 1854 roku majątek posiadała rodzina von Koss(Koss-Szemirowski, wcześniej Kosseken). Wg innego źródła w 1832 roku Karl Wilhelm von Koss nabył majątek w Łętowie. Kolejnym właścicielem był syn Karla Wilhelma, Wilhelm Theodor von Koss a od 1884 roku kolejnym dziedzicem dóbr był syn Wilhelma Theodora, Henning von Koss. Zmarł w 1885 roku. Majątkiem zarządzała wdowa Julie, z domu Bergell. W 1898 roku dobra zakupił Emil Aschendorff. W 1902 roku sprzedał majątek Landwirtschaftliche Verkaufsgenossenschaft(Spółdzielnia Sprzedaży Rolniczej) z Berlina a ta z powodu długów przekazała dobra Urzędowi Podatkowemu. Od 1906 roku majątek stał się domeną państwową i była wydzierżawiana. Od 1910 roku na lat 10 dzierżawił Eckhard Fliessbach. W latach 1923-1945 majątkiem zarządzała rodzina Heyer(Hayer). Ostatnim dzierżawcą był Dr. Heinrich Heyer..

Dwór

 

 

 

Po 1945 roku dwór przeszedł na własność Skarbu Państwa. Użytkownikiem była Stacja Hodowli Roślin w Żelaźnie i zaadoptowany na mieszkania dla pracowników. W latach 90-tych własność AWRSP. Później dwór w dzierżawie. Opuszczony i popadający w ruinę.

LICZE /Littschen/

Wieś [położona w gminie Kwidzyń powiatu kwidzyńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1293 roku(Liczchin). Początkowo wieś wchodziła w skład dóbr biskupa Pomezanii. W połowie XV wieku biskup Wincenty Kiełbasa zastawił Licze nieznanej osobie a jego następca Jan IV wykupił wieś w 1480 roku. Po sekularyzacji wieś przechodzi w ręce książęce. Książę Albert przekazał wieś jako uposażenie Uniwersytetowi w Królewcu, założonemu w 1544 roku. W latach 1656-1665 wieś była w posiadaniu rodu von Kospoth. W latach 1763-1771 wieś należała do rodziny von Rittberg(Rettberg). W okresie od 1772 do 1800 roku własność rodu von Rosenberg-Gruszczyńskich herbu Poraj. Jednym z właścicieli z tego rodu wymienia się generała majora Henryka Gruszczyńskiego. W 1783 roku dobra w rękach rodu von Schleinitz. W latach 1835-1841 majątek należał do rodziny von Stangen(Stange). Majątek należał również do wymarłej rodziny von Kreytzen. W 1855 roku dobra posiada rodzina von Falkenhayn. Pod koniec XIX wieku majątek posiadał Ludwik Hardt. Do 1931 roku właścicielem majątku był Karl Gorga. Po 1931 roku majątek przejęty przez państwo.

Dwór

 

 

 

Dwór zbudowany w 1664 roku przez Johanna von Kospotha w stylu holenderskiego baroku, przebudowywany w XIX i XX wieku. Od 1931 roku do 1945 we dworze mieścił się obóz pracy. Po 1945 roku we dworze mieściły się magazyny wojskowe i WZPOiW. Później dwór został zaadoptowany na szkołę. W latach 1970-184 dwór był opuszczony. Po 1984 roku został zakupiony przez Stanisława Burnos. Obecnie mieści się tutaj dom spokojnej starości. Obok park krajobrazowy, budynki gospodarcze.

 

LĘDZIECHOWO /Landechow/

Miejscowość położona w gminie Nowa Wieś Lęborska powiatu lęborskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1224 roku. Początkowo była własnością klasztoru norbertanek w Żukowie. W 1566 roku osadę zakupił Nicolaus von Weiher. Ród von Weiher(notowana w 1724 roku) posiadał dobra do 1767 roku z przerwą w 1628 roku, kiedy majątek posiadała rodzina von Krockow. W 1775 roku należała do rodziny von Natzmer. W latach 1772-1784 majątek posiadała rodzina von Wussow(Wossow). W latach 1780-1803 była w rękach hrabiów von Münchow(Mӧnchow). W 1849 roku majątek kupił Karl Georg Fliessbach, zmarły w 1858 roku. Po nim dobra odziedziczył jego syn, Karl(zm.1896) a następnie wnuk Georg Karl Peter Heinrich Fliessbach(1864-1934).

Pałac

 

 

 

 

Prawdopodobnie pierwszą siedzibę na terenie wsi wybudował w 1569 roku Nikolaus von Weiher. Pod koniec XIX wieku Karl Fliessbach przebudowuje i rozbudowuje dwór na okazałą rezydencję, który jeszcze w XX wieku był wielokrotnie rozbudowywany. W 1945 roku przejęty przez wojska rosyjskie. W 1948 roku przejęty przez Skarb Państwa. W 1955 roku rozebrano walący się dworek z pozostawieniem północno-zachodniej oficyny, oranżerii i wieżyczkę łączącą dwie bryły. Obecnie budynek pełni funkcje mieszkalne. Obok resztki parku krajobrazowego.

LĘBORK /Lauenburg/

Miasto powiatowe położone nad Łębą i jej dopływem Okalicą. Po raz pierwszy nazwa miasta pojawia się w dokumencie z 1338 roku. Lokacja Lęborka na prawie chełmińskim nastąpiła w 1341 roku. W XIII/XIV wieku Lębork należał do zakonu krzyżackiego. W 1410 roku miasto i zamek zostały zajęte przez wojska polskie. Po pokoju toruńskim Krzyżacy odzyskali miasto. W 1454 roku Lębork został zdobyty przez wojska gdańskie i w tym samym roku Kazimierz Jagiellończyk, król Polski oddał Lębork w lenno księciu zachodniopomorskiemu Erykowi II. Książę w 1460 roku oddał Lębork Krzyżakom ale już w 1466 roku wykupił miasto od zakonu. W 1630 roku miasto zajęte przez Szwedów. Po śmierci ostatniego księcia pomorskiego, Bogusława XIV, Lębork został przyłączony do Polski. W 1635 roku miasto zajął Jakub Wejher. W 1661 roku Lębork stał się wiecznym lennem brandenbursko-pruskim. Po 1945 roku ponownie w granicach państwa polskiego.

Zamek

Zamek zbudowany przez Krzyżaków w XIV wieku. Założony na planie prostokąta z jednoskrzydłowym domem zakonnym. Przez środek założenia płynął kanał Młyński. Wielokrotnie przebudowywany. Z pierwotnej budowli zachował się szczyt wschodni, część piwnic, strzelnice, młyn zamkowy oraz fragment muru obwodowego. Na zamku rezydował wójt krzyżacki. Obecnie jest to budynek sądu.

LEŚNICE /Lischnitz/

Wieś położona w gminie Nowa Wieś Lęborska powiatu lęborskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1229 roku, wg innego źródła w 1320 roku.  W latach 1784-1840 należała do rodu von Weiher ale wg innego źródła już w m1756 roku siedział tu Georg von Weiher(1704-1760) z żoną z domu von Krockow. Był synem Heinricha Christopha von Weiher(1661-1719), który był majorem w służbie polskiej. Sam Georg był królewskim polskim szambelanem. W 1767 roku dobra należały do syna Georga, Ernsta Carla Ludwiga von Weiher(1751-1814). Był 3-tnie żonaty. Z pierwszą żoną, Dorotheą Renate, z domu von Weiher-Okkalitz miał syna i dwie córki. Po jej śmierci poślubił Dorotheę Frederike von Dorne, z domu Heller, z którą miał dwóch synów: Karla Heinricha Ludwiga i Eugena. W 1836 roku dobra w rękach Hermanna von Weiher.  W latach 1840-1855 należała do hrabiego Alexandra von Prebentow(Prebdndow, Prebentow-Prebendowski). W 1871 roku wdowa po hrabim Alexandrze von Prebendow sprzedała majątek Alberowi Poll, który w 1873 roku sprzedał majątek Carlowi Eduardowi Gebel(1815-1895). Z żoną Florenine, z domu Wolf miał 6 dzieci. Od 1886 roku administratorem majątku został syn Carla Eduarda, Eduard junior, który żonaty był z Adolphine Dorotheą Luisą, z domu Wichmann. Majątek należał do niej. Po rozwodzie w 1901 roku, wyszła ponownie za mąż za berlińskiego inspektora Carla Wilhelma Ernsta Diedericha. W 1906 roku sprzedała dobra Johannesowi Zoch a w 1909 roku dobra zakupił Ernst von Dewitz. Jego syn w 1931 roku sprzedał majątek firmie Pommersche Landgesellschaft, która przeprowadziła parcelację majątku. Resztówka z dworem należała do Karla Mackenrodt.

Dwór

 

 

 

 

Dwór zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku na planie prostokąta, piętrowy, kryty dachem czterospadowym. Obok park krajobrazowy oraz resztki zabudowy folwarcznej.

KUSOWO /Kussow/

Wieś położona w gminie Redzikowo powiatu słupskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1315 roku. W 1329 roku wieś była lennem rodu von Behr. W 1329 roku Lippold von Behr sprzedał wieś komturowi krzyżackiemu Ulrichowi von Haugwitz. Do rodziny von Zitzewitz należał w latach 1485-1843 aczkolwiek z innych źródeł wiadomo, że w 1357 roku biskup kamieński, Johann, który był właścicielem tych ziem, przekazuje wieś jako lenno Hensekenowi von Zitzewitz. W latach 1738-1743 dobra w posiadaniu rodziny von Rieutort. Rodzina von Zitzewitz posiadała majątek do 1930 roku. Z tego rodu wymienieni: Jakob Jürgen(zm.1741), Kaspar Heinirch(zm.1803), Heinirch Ernst(zm.1807), Kaspar Wilhelm(zm.1829), Ferdinand Alexander Hermann(1837-1876), Max(zm.1913). W 1930 roku Max Hermann von Zitzewitz(1892-1965) sprzedał majątek Wernerowi Scheunemann, który był ostatnim właścicielem dóbr do 1945 roku.

Pałac

Pałac nie istnieje. Zachował się park krajobrazowy.

KUKOWO /Kuckow/

Osada położona w gminie Redzikowo powiatu słupskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1350 roku. Stare lenno rodu von Bandemer. Rodzina siedziała tu od 1493 roku do 1945 roku. Z rodziny von Bandemer wymienieni: Joachim, zmarły w 1792 roku, Wilhelm zmarły w 1860 roku, Joachim zmarły w 1926 roku oraz Ilse, z domu hrabianka Finck von Finckenstein urodzona w 1873 roku.

Pałac

 

 

 

Zbudowany w 1889 roku na planie prostokąta, piętrowy, podpiwniczony, kryty dachem czterospadowym. Obok park krajobrazowy o powierzchni 3,5ha oraz zabudowania gospodarcze.

KRZYWAŃ /Criwan/

Miejscowość położona w gminie Dębnica Kaszubska powiatu słupskiego. Po raz pierwszy wzmiankowany w 1396 roku jako lenno rodu von Vormann. W 1450 roku dobra nabywa Lütcke von Massow.  W 1476 i 1502 roku wzmiankowany Nicolaus von Vormann, burmistrz Słupska. W 1635 roku Lucas von Vormann poślubiając Judith von Lettow odzyskuje rodowe dobra. W 1717 roku dobra posiadał Michael Lorenz von Vormann, który doprowadza majątek do bankructwa. Nowym właścicielem dóbr od 1735 roku zostaje Claus Lorenz von Lettow. W 1746 roku synowie Michaela Lorenza von Vormann zrzekli się praw lennych, dzięki czemu rodzina von Lettow pozyskała prawa dziedziczenia. Po śmierci Clausa Lorenza dobra dziedziczy jego syn, Bogislaw Lorenz von Lettow, który w 1752 roku sprzedaje go Joachimowi Rüdigerowi von Massow.  Po śmierci Joachima w 1757 roku majątek dziedziczy jego syn kapitan Joachim Detlof von Massow, który w 1771 roku sprzedaje dobra Casprowi Freyschmidt. Kolejnym właścicielem została wdowa Helena Juliana de Faye, z domu von Wobeser. W 1784 roku sprzedaje majątek Gustavowi von Gottberg(wg L. Lebedura posiadali majątek od 1787 roku do 1810). W 1841 roku dobra zakupiła rodzina von Althen i posiadała dobra do 1945 roku. W latach 1866- 1928 dobra w rękach Otto von Althen a w latach 1928-1945 Gerharda von Althen którego żoną była Susanne, z domu Mach. Ostatni właściciel wywieziony w głąb Rosji i uznany za zmarłego w 1948 roku.

PAŁAC

 

 

 

Neorenesansowy pałac zbudowany został w II połowie XIX wieku. Położony w parku z XVIII wieku.

KOPANIEWO /Koppenow/

Wieś położna w gminie Wicko powiatu lęborskiego. W latach 1490-1615 wieś należała do rodu von Goddentow. Wg innych źródeł ostatnim właścicielem wsi był Jochen Ernst von Goddentow w 1756 roku. W 1804 roku właścicielem majątku był Ignatius Rochus von Lischniewski. W latach 1836-1862 dobra posiadał Theodor Neitzke. W 1879 roku właścicielem była rodzina Kayser a w latach 1893-1905 dobra posiadała rodzina Bloch. W latach 1907-1910 dobra posiadał Friedrich von Restorff, zmarły w 1909 roku oraz następcy. Wg innego źródła Friedrich Detlev Cord von Restorff z żoną Selmą Elisabeth Dorotheą von Reibnitz sprzedał majątek w 1864 roku. Ostatnim właścicielem majątku była rodzina Zimdars-wymieniony Bruno.

Dwór

 

 

 

 

Dwór nie istnieje. Resztki zabudowy gospodarczej.

KOŃCZEWO /Kunsow/

Wieś położona w gminie Kobylnica powiatu słupskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1300 roku. W 1301 roku właścicielem był Matthaus von Schlawe. W 1393 roku wzmiankowani bracia Laurenz i Darseka Koske, przodkowie rodu von Zitzewitz. Od XV wieku zamek i wieś należały do rodziny von Massow. W 1618 roku majątek na terenie wsi posiadała rodzina von Lissow.  W XVIII wieku właścicielem wsi był Erdmann Casimir von Massow, potem jego syn Ewald Heinrich von Massow, który w 1748 roku sprzedał majątek Hansowi Weidigowi von Massow z Ostrowca pod Sławnem. W 1750 roku Hans Weidig przekazał dobra swojemu synowi, pułkownikowi Friedrichowi Eugenowi von Massow. Kolejnym właścicielem był syn Friedricha Eugena, Anton Wilhelm von Massow. W 1798 roku własność rodziny von Bilfinger. W 1804 roku dobra w rękach Franza Georga von Kleist. W latach 1847-1857 należał do rodziny Neitzke. W 1861 roku dobra zakupione przez rodzinę von Manteuffel. W latach 70-tych XIX wieku majątek przechodzi na własność  rodziny von Siemers– Hansa a następnie Hansa Joachima von Siemers(był ostatnim właścicielem majątku).

Zamek

Na wschód od centrum wsi położony był zamek, siedziba pierwszych rycerzy właścicieli wsi. Obecnie po założeniu zachowały się wały i fosa.

Pałac

Eklektyczny pałac z XIX wieku w otoczeniu parku krajobrazowego.

KŁANINO /Klannin/

Wieś położona w gminie Bobolice powiatu koszalińskiego. Pierwotnie była wioską kościelna. Stare lenno rodu von Ristow. Na początku XVII wieku wieś staje się własnością biskupa kamieńskiego Anthoniusa von Bonin, która po jego śmierci w 1628 roku przejmuje częściowo rodzina von Bonin oraz rodzina von Bӧhn z nim spokrewnione. W 1677 roku Friedrich Wilhelm von Bonin sprzedał swoją część Alexandrowi Jürgenowi von Münchow. Jego syn, Georg Friedrich von Münchow w 1733 roku odziedziczył majątek należący wcześniej do Felixa Lorenza von Bӧhn a w 1743 roku odziedziczył cały majątek. W 1746 roku dobra przekazał swojemu synowi, kapitanowi Ottonowi Casimirowi von Münchow. W 1753 roku od Ottona Casimira von Münchow majątek zakupił generał-porucznik Anshelm Christoph von Bonin. W 1762 roku majątek zakupiła rodzina von Hellermann. Posiadali majątek do 1945 roku. Z tego rody wymienieni: Friedrich zmarły w 1794 roku, Wilhelm Casimir zmarły w 1840 roku, Wilhelm, zmarły w 1889 roku, Ewald zmarły w 1901 roku, Edgar zmarły w 1924 roku, Ewald urodzony w 1911 roku.

Pałac

We wsi zbudowany na początku XX wieku neobarokowy pałac w otoczeniu parku krajobrazowego. W pobliżu zachowały się budynki założenia folwarcznego.

KARZNICA /Wendisch Karstnitz/

Wieś położona w gminie Potęgowo powiatu słupskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1282 roku. W latach 1456-1562 wieś należała do rodu von Schwawe(Swave, Suave, Schwaven, Schwaben). W latach 1480-1714 drugi z majątków w rękach rodziny von Gorck(Gorcken, Chork, Chorcke, Goreke, Gӧreke). W latach 1562-1626 należała do rodziny von Wobeser. Drugi z majątków posiadała rodzina von Tessen w latach 1575, 1601, 1605. Po śmierci Schwantesa von Tessen majątek przeszedł w ręce księżnej Erdmuty Brandenburskiej i rodziny von Chorken. Po śmierci księżnej jej majątek dziedziczy Anna von Croy und Aerschot i posiada je do 1650 roku. W 1717 roku majątek posiadali bracia Casper i Johann Friedrich von Gorcken(Chorken). W latach 1724-1733 dobra posiada rodzina von Grumbekow – dobra zakupił Philipp Otto von Grumbkow, który w 1733 roku sprzedał majątek Joachimowi Ehrenreichowi von Kettelhack(Kettelhake). Od Joachima Ehrenreicha około 1756 roku majątek zakupiła rodzina von Kleist. Od 1803 roku majątek w rękach hrabiów von Krockow– wymieniony hrabia Ernst von Krockow, zmarły w 1816 roku. W latach 1834-1855 własność rodu von Zanthier. Od 1855 roku majątek należał do rodziny von Wedel- wymieniona Elisabeth, z domu von Cranach zmarła w 1858 roku. W1862 roku dobra zakupił Alexander von Livonius, zmarły w 1871 roku. Po jego śmierci majątek dziedziczy jego syn, Artur, zmarły w 1904 roku. Od 1905 roku majątek posiada rodzina Lehmann. W latach 1910-1928 właścicielem był Dr. Engelhardt Lehmann. W 1938 roku dobrami zarządzała Pani A. Lehmann.

Pałac

 

 

 

 

1903r.                                                                             1914r.

Pałac zbudowany w II połowie XIX wieku, neoklasycystyczny, piętrowy, kryty dachem czterospadowym, ryzalitem w części środkowej, podpiwniczony. Obok park krajobrazowy oraz resztki zabudowy gospodarczej. Obecnie pałac w rękach prywatnych.