AUGUSTÓWEK-AUGUSTOWO-GRODNO /ob.Białoruś/

Obecnie na terenie Białorusi w granicach miasta Grodna. Leżąca na lewym brzegu Niemna, miejscowość wchodziła w skład królewszczyzny. W drugiej połowie XVIII wieku na terenie wsi Antoni Tyzenhaus herbu Bawół, podskarbi litewski wybudował pałacyk, nazywając go od imienia panującego króla-Augustówek. Po rozbiorach dobra skonfiskowane i przekazane w ręce prywatne. Katarzyna II przekazała miejscowość generałowi Maurycemu hrabiemu de Laçy za zasługi w czasie wojny turecko-rosyjskiej. W 1819 roku mieszkający w pałacyku hrabia Maurycy w testamencie zapisał majątek siostrzeńcowi, kapitanowi wojsk angielskich Patrykowi O`Brien, synowi Terence`a i Mary de Laçy. Sprowadził go do siebie i przed swą śmiercią(zm.1820r) usynowił go i za zgodą cara Aleksandra I połączył oba nazwiska w jedno- O`Brien de Laçy. Wcześniej sprzedał fikcyjnie majątek swojemu przyjacielowi hrabiemu Karolowi von Medem, Kurlandczykowi, który w 1820 roku „odsprzedał” go siostrzeńcowi generała, Patrykowi hrabiemu O`Brien de Laçy. Majątek liczył wtedy około 12000 ha gruntów. Patryk hrabia O`Brien de Laçy ożeniony był z Julią von Damme z Pomorza. Miał z nią sześcioro dzieci. Szybko spolonizowali się. Jedyna córka Katarzyna poślubiła Franciszka hrabiego Kossakowskiego(*1815), syn Piotr ożenił się z Ludwiką hrabianką Ronikier, Henryk, Karol i Maurycy pozostali bezżenni a Aleksander ożenił się z Gabrielą Radowicką. Augustówek odziedziczył Aleksander i posiadał go do swojej śmierci, do 1908r. Po jego śmierci do 1921 roku majątek posiadała wdowa oraz synowie: Maurycy jun., Terencjusz i Patryk oraz córki: Maria Jahołkowska, Genowefa Zembrzuska i Aleksandra hrabina Miączyńska. Po 1921 roku za zgodą rodziny majątek został podzielony na dwie części: część z pałacem otrzymał pułkownik wojsk polskich Terencjusz hrabia O`Brien de Laçy(*30.05.1885-+?), drugą część z karczmą(przebudowaną przez właściciela na pałacyk) i kaplicą przypadła Maurycemu jun. hrabiemu O`Brien de Laçy(*1891-+23.07.1978). Maurycy junior ożenił się z księżniczką Nadzieją Drucką(*1898-+1986), córką Marii z Safonowiczów i Sergiusza księcia Druckiego, carskiego generała i prof. Wojskowej Akademii Prawnej. W 1915 roku remontowany pałacyk uległ spaleniu przez wycofujących się Rosjan. Właściciele do 1939 roku mieszkali w oficynie. Drugi z kolei pałacyk był zamieszkany przez właściciela, Maurycego hrabiego O`Brien de Laçy do 1939 roku.

Rodzina de Laçy- pochodzenia normandzkiego. Wg genealogii ich pierwszym znanym przedstawicielem i protoplastą rodu był Hugh de Laçy Noble Baron de Normandie, który w 1066 roku wkroczył do Anglii z Wilhelmem Zdobywcą. Z tej samej rodziny pochodził Piotr de Laçy(*1675-+1756), feldmarszałek rosyjski, który walczył ze Szwedami i Turkami, był generał-gubernatorem Rygi i posiadał rozległe dobra w Kurlandii, Kremon i Segewold. Sprowadził go do Rosji Piotr Wielki. W muzeum w Rydze znajduje się popiersie feldmarszałka. Syn Piotra- Maurycy de Laçy, zmarły w 1801 roku, był ministrem i marszałkiem austriackim, kawalerem orderów Złotego Runa i Wielkiego Krzyża Marii Teresy, zaufanym doradcą tej monarchini. Jego mauzoleum znajduje się koło Wiednia. Polska linia de Laçy pochodzi od Maurycego, bratanka feldmarszałka Piotra. Był on generałem rosyjskim za czasów Katarzyny II, Pawła I i Aleksandra I. Brał m.in. udział  w wyprawie Suworowa przez Alpy. Jako już bardzo sędziwy podpisał traktat pokojowy z Napoleonem Bonaparte. W archiwum domowym w Augustówku do 1914 roku przechowywano ciekawe listy Napoleona do generała Maurycego de Laçy, pełne uznania dla jego zalet wojskowych. Rodzina O`Brien była pochodzenia irlandzkiego, ultrakatolicka, prześladowana za wiarę. Patryk O`Brien osiedliwszy się w Polsce, szybko nawiązał kontakt z sąsiadującymi z Augustówkiem polskimi rodzinami Druckich-Lubeckich, Czetwertyńskich i Niemcewiczów oraz sam się spolonizował. Jego potomkowie czuli się całkowicie Polakami.