NOWY DWÓR /Neuhaus/

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Skwierzyna powiatu międzyrzeckiego. Wieś założona w XVII wieku w czasie akcji zagospodarowywania prawego brzegu Warty. W 1828 roku Carl von Treskow(1787-1846) kupił Nowy Dwór i przekazał wieś córce, Marie(1814-1879). Marie von Treskow w 1834 roku wyszła za mąż za Adalberta von Enckevort. Małżeństwo było bezdzietne. Majątek przejmuje Herta von Treskow(1852-1893), córka brata Marie, Heinricha von Treskow z Dahlwitz. Wyszła za mąż za Georga von Brandis, właściciela majątku w Rahnsdorf. Dobra w 1904 roku przejął syn Herty i Georga, Udo von Brandis(1876-1923), żonaty z Brigitte von Brandis(1895-1982), która jako wdowa zarządzała majątkiem do 1945 roku.

nowy-dwor-ok-skwierzyny

nowy-dwor-palac-od-strony-parku

Nowy Dwór pałac

PAŁAC

Pałac zbudowany przez Adalberta i Marie von Enckevort w 1860 roku. Jest to budynek zbudowany na planie prostokąta, jednokondygnacyjny, z kwadratową wieżą w ścianie bocznej, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym. Położony nad małym zbiornikiem wodnym. Obecnie w ruinie.

Nowy Dwor (19)Nowy Dwor (17)Nowy Dwor (14)Nowy Dwor (3)Nowy Dwor (2)

nowa-wies-1934-lubuskie

NOWY DWOREK /Neuhöfchen/

Po raz pierwszy wieś wymieniana jest w XV wieku, kiedy należy do zakonu cystersów z Gościkowa. Po sekularyzacji zakonu w 1810 roku przechodzi na własność państwa pruskiego i jest pod zarządem Urzędu Dzierżaw Dominialnych w Jordanowie. Prawdopodobnie w roku 1831 majątek zostaje zakupiony przez Carla Hoffarth, który buduje dwór. Od 1879 roku nowym właścicielem zostaje Wilhelm Teodor Adam, później jego zięć- Metzig. Kolejni właściciele to:  BauerOskar BeerOtto Heppel.
Obecnie dwór użytkowany przez Ośrodek dla Osób Uzależnionych.

nowy-dworek-stary-dwor

Prawdopodobnie we wsi na początku XX wieku obecne były dwie siedziby szlacheckie-dwór wybudowany przez pierwszego właściciela. Jak widać na pocztówkach budynek skromny, parterowy, z piętrowym ryzalitem.
Nowy Dworek - nowy pałacnowy-dworek-k-goscikowanowy-dworek

Drugi zbudowany na przełomie XIX i XX wieku w obecnej formie eklektyczny, założony na planie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem.

nowy-dworek-1944-lubuskie

NOWOGRÓD BOBRZAŃSKI /Naumburg a/Bober/

Choć ślady osadnictwa są znacznie wcześniejsze, pierwsza wzmianka o miejscowości pojawia się w roku 1202, gdzie wymieniana jest jako gród kasztelański. W 1217 roku do Nowogrodu Henryk Brodaty sprowadza augustianów, którzy po 67 latach w roku 1284 przenoszą się do Żagania. Od XIV wieku należał do księstwa żagańskiego. Będąc miastem granicznym, nie rozwijał własnej samorządności, nie przeżył w swych dziejach znaczniejszego rozkwitu, prawdopodobnie z powodu wyprowadzenia się zakonników do Żagania. W 1310 roku jako właściciel zamku i części miejscowości wymieniany jest Dytryk von Seidlitz. Około 1329 roku zmiana właściciela miasta i zamku. Zostaje nim Ulryk von Pack, który w 1353 roku nadaje Nowogrodowi Bobrzańskiemu prawa miejskie. W 1340 roku Henryk von Biberstein żeni się z córką Ulryka von Packa i staje się dziedzicem majątku. Prawdopodobnie rodzina von Biberstein była dzierżawcą zamku i miasta, które pod koniec XIV wieku było w posiadaniu księcia Jana I, najstarszego syna Henryka VIII Wróbla. Kolejnymi właścicielami miasta i zamku była rodzina von Knobelsdorff w latach 1462-1473.   Po nich  Nowogród Bobrzański jest w rękach rodu von Promnitz. Za ich rządów na lewym brzegu Bobru w połowie XVI wieku powstaje nowe miasto- Krzystkowice. Od 1765 roku wchodzi w skład dóbr Erdmanna Heinricha Carla księcia von Schӧnaich-Carolath.  Jego wnuk ożeniony był z księżniczką von Anhalt-Cӧthen, która w 1770 roku zrzekła się majątku na rzecz swojej siostry, księżniczki Sophie Wilhelmine hrabiny von Schӧnburg-Rochsburg. Od 1794 roku miasto i zamek w posiadaniu rodziny von Plӧtz. W XIX wieku częste zmiany właścicieli majątku z pałacem: od 1800 roku von Mellin, w 1808 roku baronowej von Blixen, z domu von Plessen,  w 1815 roku Jan Bogumił Sturm, od 1840 von Uechtritz, od 1849 roku w posiadaniu rodziny Bote, od 1852 w rękach rodziny Burchardt, od 1852 von Wedell-Parlow– wymieniony Albert Otto zmarły w 1866 roku, Arthur zmarły w 1881 roku, Klemens urodzony w 1858 roku oraz Maria z domu Kracker von Schwartzenfeld urodzona w 1861 roku. Po 1907 w rękach rodziny Schnell, później część należała do Stegemann, od 1931 do 1940 roku do rodziny Jentzig z Iłowej. Jan Bogumił Sturm, który wykorzystując odkrycie gorących źródeł żelazno-siarczanych, zakłada kąpielisko dla chorych z chorobami reumatycznymi, co przyczynia się do rozwoju miasta. Po okresie dynamicznego rozwoju, następuje stagnacja ze spadkiem liczebności mieszkańców. Obecnie Nowogród Bobrzański jako miasto gminne położone jest w powiecie zielonogórskim.

Nowogród Bobrzańskinowogrod-bobrzanski2nowogrod-bobrzanski-lubuskie

ZAMEK

Na miejscu wzmiankowanego w 1202 roku grodu kasztelańskiego, książęta głogowscy budują zamek, wymieniany w dokumentach w 1310 roku. Przez książąt piastowskich zamek od połowy XIV wieku był oddawany w dzierżawę miejscowym możnowładcom. Wielokrotnie przebudowywany i wzmacniany. Na początku XV wieku znacznie przebudowany przez księcia Jana I. Mimo tego został zdobyty i splądrowany przez zbrojne oddziały husytów. Po odzyskaniu zamku, jego odbudowie, Jan I Żagański więzi w nim swoją żonę Scholastykę, która będzie przebywać na zamku do swojej śmierci w 1461 roku. W 1602 roku zamek traci funkcje obronne i zostaje przebudowany prawdopodobnie na pałac w stylu późnego renesansu. Kolejna przebudowa ma miejsce w roku 1794 za czasów rodziny von Plöss, którzy zburzyli stary zamek i na jego miejscu postawili nową siedzibę z zachowaniem podpiwniczonej wieży. W latach 1796-98 przebudowa i rozbudowa starego założenia, w którym ostatecznie zatarte zostały cechy zamku. Kolejna przebudowa zamku nastąpiła prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku, kiedy jedno ze skrzydeł otrzymuje cechy neogotyku angielskiego.  Pałac spalony i zburzony w 1945 roku. Pozostałością założenia jest brama wjazdowa oraz resztki parku.

Nowogród Bobrzański-lubuskie

nowogrod-bobrzanski-palac

nowogrod-bobrzanski-palac-dzedziniec-wewnetrzny

PAŁAC

Zbudowany w 1794 roku, przebudowany częściowo w stylu neogotyku angielskiego. Zburzony w 1945 roku. Pozostałością po założeniu jest park przypałacowy i słupy bramne.

PAŁAC ERDMANNSHOF

nowogrod-bobrz-palac-erdmannshof-widok-od-ulicy

nowogrod-bobrz-palac-erdmannshof

 

 

 

 

WILLE

nowogrod-bobrzanski-willa-bluhdorn

nowogrod-bobrzanski001

nowogrod-bobrzanski-widok-na-miasto-i-wille-lubuskie

nowogrod-bobrzanski-willa-victoria

PAŁAC MYŚLIWSKI von Promnitz-NOWOGRÓD-KRZYSTKOWICE

Krzystkowice- dzielnica Nowogrodu Bobrzańskiego

krzystkowice-palac-mysliwski-promnitzow

 

 

 

 

nowogrod-bobrzanski-1907-lubuskie

NOWINY /Neugrund/

Osada położona w gminie Przytoczna powiatu międzyrzeckiego.  Dawny majątek, który należał do dóbr gorajskich. W 1845 roku należał do rodziny Ostroróg-Prusimskich herbu Nałęcz. W 1870-77 roku majątek obejmował 222ha gruntów i wchodził w skład majątku w Goraju. W 1896 roku właścicielem majątku był właściciel Goraja, Rudolph Schulz-Boossen z Bossen koło Frankfurtu nad Odrą a administrowany przez Rudolfa Stumpf z Goraja. W 1907 roku majątek o areale 222ha należał do majora Karla von Jacobi z Poznania a administratorem majątku był Otto Schmidt z Goraja. W 1913 roku majątek Carla von Jacobi obejmował  218ha gruntów a dzierżawcą był Richard Gubalke a administratorem Rudolf Stumpf. Ostatnią właścicielką była Frieda von Jacobi, z domu Schulz, właścicielka Goraja do 1945 roku.

MAJĄTEK

Po założeniu zachowały się resztki parku krajobrazowego oraz część budynków gospodarczych.

nowiny-1934-lubuskie

nowiny-1944-lubuskie

NOWE ŻABNO /Neu Tschau, Schliefen/1936//

Wieś położona w gminie Nowa Sól powiatu nowosolskiego swoim powstaniem sięga czasów średniowiecznych. Pierwsze wzmianki pojawiły się w 1295 r. W średniowieczu wieś należała do własności rycerskiej Lasocina. W roku 1518 Hans von Kottwitz sprzedaje wieś braciom Georgowi i Balthazarowi von Promnitz.  W końcu  XVIII w. – własność Heinricha Gottloba von Lűttwitz. W 1845 r. właścicielem Nowego Żabna była rodzina von Lehsten-Dingelstädt z Lasocina. W 1926 r. miejscowy folwark znajdował się w rękach Arnolda Wűnsche a ostatnim przed 1945 r. właścicielem był Werner Wiedenbeck. W 1937 r. władze niemieckie dokonały zmiany nazwy miejscowości na Schliefen. Po II wojnie światowej majątek rozparcelowano.

Nowe Zabno pow. Kozuchow

Pod koniec XVIII wieku były wzmianki o siedzibie dworskiej za czasów rodziny von Lűttwitz. Kolejna informacja pochodziła z połowy XIX wieku. Niestety dwór nie zachował się. Prawdopodobnie zniszczony podczas działań wojennych 1939-1945.

nowe-zabno-1896-lubuskienowe-zabno-1933-lubuskie

NOWE STRĄCZE /Neu Strunz/

Wieś położona w gminie Sława powiatu wschowskiego. Początki wsi sięgają XVII wieku. Związana z majątkiem w Starym Strączu. W XVIII wieku należała do rodziny von Lieres. W 1845 roku właścicielem była Pani von Luck.

W południowo-zachodniej części wsi znajdował się folwark. Po 1945 roku do lat 70-tych na terenie folwarku działało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Budynki rozebrano.

nowe-stracze-1933-lubuskie

NOWE KRAMSKO /Kleisdorf, Neu-Kramzig/

Wieś położona w gminie Babimost powiatu zielonogórskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1295 roku. Była to wieś rycerska należąca do Jaktora(Hektora) z Klępska z rodu Leszczyców z żoną Jadwigą oraz Sułka z rodu Junoszów z Lasocina(1319) i jego synów Mirona i Awdanka. Przekazują wieś cystersom z Obry. Po sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810 roku własność państwa pruskiego. Później majątek staje się własnością rodu von Unruh z Kargowej. Od lat 40-tych dobra są własnością rodziny Rudelius. Są właścicielami majątku do 1945 roku.

nowe-kramsko-palac

Budowniczym pałacu w połowie XIX wieku był Emil Rudelius. Obecnie w pałacu mieści się filia Biblioteki Publicznej im. W.Sautera z Babimostu.

nowe-kramsko-1938-lubuskie

NOWE GORZYCKO /Neu Gorzig/

Wieś położona w gminie Pszczew powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1424 roku(Gorziczsko). Później wielokrotnie w latach: 1434(Goriczsko Nowe), 1436(Gorziczsco), 1442(Malegorziczsko), 1443(Gorziczsko Nowe), 1446(Nowa Gorzyczsky), 1494(Nowa Gorzyczko), 1508(Gorziczko Nowe), 1509(Goriczko Nove), 1580(Gorzicko), 1944(Neugӧrzig). Własność szlachecka, która w 1434-1446 należała do Sędziwoja z Niewierza Niewierskiego, syna Agnieszki Niewierskiej. Około 1446 roku dochodzi do podziału dóbr między braćmi, synami Bodzęty Niewierskiego- Dobrogostem Wierzbieńskim, Mikołajem Niewierskim i Sędziwojem z Gorzycka. W 1486 roku Katarzyna Niewierska sprzedaje część wsi Mścichowi Buszewskiemu, a w 1494 roku Mikołaj i Stanisław ze swojej części sprzedają grunty Nowego Gorzycka Sędziwojowi Mylińskiemu. W 1580 roku część wsi w posiadaniu Stanisława Gorzyckiego, później Jana Gorzyckiego. W XVIII wieku majątek jest w posiadaniu rodu von Unruh z Bukowca. W 1845 roku własność rodu Żychlińskich. W skład majątku wchodził folwark Birkvorwerk- obecnie Villa Toskania. W 1857 roku własność barona Ernsta von Willich, rentiera z Gorzyna. W 1870 i 1877 roku majątek wchodził w skład dóbr gorzyńskich, których właścicielem był baron Ernst von Willich. Majątek obejmował 1116ha gruntów. W 1896 roku majątek o powierzchni 1115,40ha gruntów posiadał baron Kurt von Willich, starosta babimojski, a administratorem dóbr był August Zerbst. W 1907 i 1913 roku majątek o powierzchni 1099ha należał do baronowej Gertrudy von Willich, z domu baronówny von Rotenhan z Gorzynia a administratorem dóbr był August Zerbst.

DWÓR

Nowe Gorzycko- dwór

We wsi resztki założenia dworskiego – stare domy i klasycystyczny spichlerz z XVIII i pierwszej połowy XIX wieku.

nowe-gorzycko-1893-lubuskie

NOWA WIOSKA /Neudörfel/

Wieś położona w gminie Lubrza powiatu świebodzińskiego. Od XIII wieku należała do cystersów z Paradyża. Wzmiankowana po raz pierwszy dopiero w 1558 roku. Do cystersów należała do sekularyzacji ich dóbr do 1810 roku. Dobra stały się własnością państwa pruskiego. Po 1853 roku majątek w posiadaniu rodziny Loose. Na początku XX wieku dobra są własnością rodziny Peltz. Ostatnim właścicielem dóbr była rodzina Dӧring. W tym czasie majątek liczył 350 ha gruntów. 

W południowo-zachodniej części wsi pozostałości po założeniu dworskim w postaci parku krajobrazowego oraz resztek zabudowań gospodarczych.ö

nowa-wioska-1938-lubuskie

NOWA WIEŚ /Neuguth/

Wieś położona w gminie Wschowa powiatu wschowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1473(Nowawiesz), później w 1520(Nowavyesz) oraz w 1566(Villa Nowa). W 1473 roku należała do Wojciecha Górskiego z Górki koło Bnina, później do żony Henryka z Osowej Sieni. W 1520 roku wieś należała do Piotra Opalińskiego, który przekazał wieś braciom: Łukaszowi, Sebastianowi, Janowi i Maciejowi.  W 1563-83 wieś należy do Andrzeja Opalińskiego, syna Macieja. We wsi dwa założenia dworskie.

DWÓR MŁYNARZA

slowacja-216 slowacja-217 slowacja-218 slowacja-220 slowacja-221

nowa-wies-1933-lubuskie

NOWA WIEŚ/Neudorf/

Wieś położona w gminie Bledzew powiatu międzyrzeckiego wzmiankowana w 1251 roku.  W XIII-XIV wieku należała do klasztoru cystersów w Zemsku, od 1444 roku do klasztoru w Bledzewie. Wymieniana również w latach: 1293(Ponikva), 1309(Ponicfa), 1500(Neuwendorff), 1508(Naydorf), 1510(Novavilla), 1563(Newdorf), 1580(Nowawieś). Majątek w posiadaniu klasztoru do sekularyzacji jego dóbr. Majątek ten w 1807 roku z rąk Napoleona otrzymał gen. Emanuel Grouchy, który posiadał go do 1813 roku. Od rządu pruskiego majątek otrzymał generał Władimir Apraksin(*1796-+1833). Później historia własności wg spisów jest nieco zagmatwana. Prawdopodobnie we wsi były co najmniej dwa majątki. Jeden z nich w 1829 roku należał do rodziny Lehmann. Drugi z majątków prawdopodobnie już od 1813 roku posiadał Franciszek Xawery Alkiewicz herbu Szaława(*23.12.1772 Skwierzyna-+26.08.1854 Wilkowo). Ożeniony z Wilhelminą Fuss, córką radcy Ernsta Ferdinanda Fuss`a z Chociszewa, z którą miał 12 dzieci w tym 3 córki. Czworo zmarło w dzieciństwie. W tym czasie w skład majątku wchodziły folwarki: Fafałdy(Sokola Dąbrowa), Osiecko, Dębowiec(Dębogóra,Dębiniec lub Przychodza) i Trzebiszewo. Podany jako właściciel w spisie z 1846 roku . W spisie z 1845 roku jako posiadacza jednego z majątków podaje się hrabiego Garczyńskiego. W spisie z 1846 roku właścicielem majątku byli Fryderyk Funke i Fryderyk Wilke. W 1857 roku podani: kapitan von Alkiewicz, nadinspektor Fuss i Franz Fuss. W 1877 roku drugi majątek o areale 76ha należał do Josepha Lehmann`a. W tym roku mowa o gospodarstwie rolnym(majątku rolnym) o powierzchni 150ha należącym do Roberta Fuss.  Rodzina Fuss odnotowana od 1846 jako właściciele ziemscy(prawd. dzierżawili w/w majątek do roku 1870, od 1854- Franz Xaver Fuss, dzierżawca majątku w Paradyżu. W 1870 roku ich majątek obejmował 382ha. W tym czasie drugi majątek o powierzchni 128ha należał do Paula Lehmann`a. W 1872 roku właścicielem nadal był Fuss a administratorem majątku o areale 1496mórg czyli ok. 388ha był Brenner. W 1888 roku od Roberta Fussa, poprzedniego właściciela majątek przejmuje porucznik Max Fuss, którego majątek w 1896 roku obejmował 675,75 ha gruntów. W skład majątku wchodził folwark Dębowiec(Eichberg).  W 1907 roku majątek o powierzchni 377ha należał do porucznika w stanie spoczynku Maxa Fuss`a, właściciela majątku w Myszęcinie koło Świebodzina.  W 1913 roku majątek o powierzchni 878ha należał do Juliusa Wilke z Bogusława koło Jarocina. Od 1918 roku właścicielem był niejaki Eisler. Drugi majątek po rodzinie Lehmann w 1903 roku posiadał Leo Reiche. W 1913 roku majątek o powierzchni 115ha należał do Alberta Reiche.

PAŁAC

nowa-wies-dwor

nowa-wies-palac

nowa-wies-ok-miedzyrzecza-powiekszenie

Pałac z drugiej połowy XIX wieku, neorenesansowy(neorenesans niderlandzki), wzniesiony na rzucie prostokąta, trzykondygnacyjny, nakryty dachem mansardowym. Wnętrze zachowało swój oryginalny wystrój: sztukaterie w kilku salach na parterze, piętrze i klatce schodowej, stolarkę schodów i drzwi wewnętrzne. Pałac położony w parku krajobrazowym o powierzchni 1,1 ha założonym współcześnie z pałacem. Po 1945 roku w posiadaniu PGR z przeznaczeniem pałacu na mieszkania, biura. Od 1949 w pałacu mieściła się stołówka PGR, pomieszczenia handlowe i klub kultury dla mieszkańców wsi. Od 2005 roku pałac jest w rękach prywatnych

WILLA WOLFF

nowa-wies-willa

nowa-wies-1944-lubuskie

NOWA SÓL /Neusalz/

Miasto powiatowe, którego początki sięgają XIV wieku. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1585 roku. W tym czasie cesarz Ferdynand I rozkazał utworzenie warzelni soli. Pierwsza taka powstaje w pobliskiej Modrzycy. Złoty „okres solny” skończył się po wojnie trzydziestoletniej. W 1743 roku Nowa Sól otrzymuje od króla Prus Fryderyka II prawa miejskie.  Kolejny rozwój miasta po okresie stagnacji nastąpił w XIX oraz XX wieku.

NOWOSOLSKIE WILLE

Nowa Sól- willaNowa Sol- willa Schwagera dyrektora huty, obecnie ul. Muzealna,Nowa Sól-willa GavreNowa Sól- willa przy dworcu

Przy Marszałka J.Piłsudskiego 75 willa, która w 2018 roku spłonęła. Ocalały mury zewnętrzne.

Willa Gebr. Garve

 

nowa-sol-1896-lubuskie