GRALEWO /Gralow/

Wieś w gminie Santok powiatu gorzowskiego o średniowiecznej metryce. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1337(Gralow). W tym czasie 6 łanów ziemi posiadał w Gralewie Johann von Zinnichtz(Cinnewitz, Czynnitz, Zinnitz, Zinwitz, Zinnewitz) oraz de Schӧning, po 8 łanów Bertram von Winningen(von Wedinghe) oraz Hennig de Wothvick. W późniejszym okresie wymieniana jest rodzina von Mathwick. W 1353 roku po 5 łanów ziemi od margrabiego Ludwika Rzymskiego otrzymali Henning i Konrad von der Marwitz. W XV wieku Gralewo podzielone zostało na trzy majątki ziemskie należące do rodów: von der Marwitz, von Ruff(Rofe, Roffe, Rose, Rove, Rowe, Rӧwen, Rube, Rüben, Ruefe, Rufen, Ruffen, Ruve), von Rülicke. W 1407 roku wymienieni bracia Konrad i Hans von der Marwitz oraz Piotr von Billerbeck. W 1433 roku wymieniony Nickel von Ruve. W 1435 wymieniany Kurd von der Marwitz. W 1442 roku część gruntów za służbę otrzymał Otton von der Marwitz. W 1452 roku wymienia się Krzysztofa von der Marwitz oraz Henryka von Ruefe(von Ruffen). W 1485 roku Hans von der Marwitz sprzedaje swoje dobra w Gralewie Pawłowi Kerwulff, burmistrzowi z Gorzowa Wlkp, ale nadal spora część wsi pozostaje w rękach rodu von der Marwitz. W 1499 roku część dochodów z Gralewa pobierała rodzina von Strauss. W 1506 i w 1512 roku dobra we wsi posiadali: Bernd von Rӧven(prawd. chodzi o Bernda von Rufe), Bernd i Henryk von Rufe, Jorg i Dietrich von Rülicke. W 1572 i 1583 wymienia się : Baltzera von Ruffe, Kurta von der Marwitz, Wolfa i Krzysztofa von Rülicke(Christoff Rülcke zmarły prawdopodobnie w 1592 roku, którego nagrobek znajdował się w gralewskim kościele). W roku 1641 majątek należący do von Ruff(Ruffen) zakupuje Hans Georg von der Borne, który  odsprzedał go Asmusowi von Gram(Gramm). W 1641 roku dobra posiadają rodziny von Rühligke(von Rülicke) i von Strauss. Po 1663 roku ze wsi znika rodzina von Ruff, w XVIII wieku von Rülicke. Od rodziny von Gramm oraz pozostałą część należącą do rodu von Rülicke zakupuje generał von Wreech. W 1684 roku dobra w Gralewie posiadał Dietrich von der Marwitz z żoną Hedwigą Elisabeth, z domu von der Lanken. W 1718 roku(1715r.) rodzina von Schӧning wraz z rodziną von Brand i von Wreech posiadała majątki w Gralewie. Fundatorem istniejącego do dzisiaj kościoła był Friedrich Wilhelm von Schöning(1660-1730), ożeniony z wdową po Cornetsie Ottonie Friedrichu von der Marwitz z Janczewa, Anną Heleną z domu von Schmalenberg. Po Friedrichu Wilhelmie majątek odziedziczył Ludolph II, który za 16000 reńskich talarów w 1731 roku odstąpił gralewski majątek swojemu bratu, Georgowi Wilhelmowi II(1700-1745). George Wilhelm II był drugim synem Friedricha Wilhelma von Schöning, żonaty z Johanne Juliane Sophie von Lepel, córką generała Ottona Gustava von Lepel i Scholastyki Louise von Blankensee. Małżeństwo było bezdzietne. Był budowniczym dworu. Po śmierci Georga Wilhelma II majątek Gralewski dziedziczy jego brat, Hans(Johann) Wilhelm I. Majątek przejmuje dopiero w 1764 roku po odejściu ze służby wojskowej. Podupadły majątek prowadzony wraz z synem doprowadził do rozkwitu. Zmarł w Gralewie 14 marca 1778 roku. W 1768 roku majątek należący do von Wreech a składający się z części Gralewa, Santoka, Starego Polichna i Nowego Polichna oraz z Murzynowa zakupił Johann Eberhardt Meyer von Schӧning– po śmierci ojca Hansa Wilhelma I właściciel Gralewa. Zmarł w 1785 roku. Majątek dziedziczy jego syn, porucznik Friedrich Eberhard(1759-1809), który w 1788 roku sprzedał majątek za 150.000 reńskich talarów baronowi Christianowi Adolphowi Ludwigowi von Rhade(Rhaden). Dnia 24 września 1803 roku dobra zakupił Friedrich Leopold baron von Wendessen, który scalił dobra w jeden niepodzielny majątek. W 1805 roku wymieniana Agnese Louise Charlotte baronowa von Wendessen. W 1816 lub w 1819 roku za 186 tysięcy talarów majątek zakupił radca wojenny Johann Christian Wilhelm Honig. W 1857 roku właścicielem majątku był Edmund Honig- właściciel od 1846 roku. W 1879 roku majątek obejmował 3051,32 ha gruntów. W 1914 roku majątek obejmował 3095ha i należał do Brigitte Honig a w 1929 roku do Edmunda Honig, z areałem 3095ha. Był ostatnim właścicielem majątku.

Gralewo

Gralewo

Gralewo-dwór

Gralewo-dwór,

ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWE

W środku wsi przy kościele zespół folwarczny, który składał się z dworu, spichlerza dworskiego i resztek parku. Nieistniejący dwór zbudowany w końcu XVIII wieku był konstrukcji szachulcowej, parterowy, założony na rzucie prostokąta, nakryty dachem dwuspadowym z naczółkami. Na mapach widać istnienie dwóch niezależnych majątków z założeniami parkowymi, które zostały w XVIII wieku połączone  w jeden organizm gospodarczy.

gralewo-1907-lubuskie