Grzymiradz /Grünrade/

Wieś położona w gminie Dębno powiatu myśliborskiego. Istniejąca juz w XIII wieku, wymieniona po raz pierwszy w 1333 roku. W tym czasie lenno posiadał rycerz Vromold Wutsikk. W 1337 lenno we wsi posiadał Frumolt de Wutvick. Prawdopodobnie to ta sama osoba co wcześniej wymieniona. W 1349 roku część gruntów w pobliżu wsi posiadali bracia von Schönebeck. Na początku XV wieku wieś w posiadaniu Ludolfa von Ellingen, od którego część dóbr zakupuje Betekin von der Marwitz. Od 1493 roku do 1703 roku wieś w rękach rodu von der Marwitz. Z rodu von der Marwitz wymienia się: Georg II von der Marwitz ze Smolnicy, ożeniony z Ursulą von Ellingen z Białęg, Peter von der Marwitz “Starszy”(1508-1557), ożeniony po raz pierwszy z Urszulą von Arnim(zm. 1536) z Zichow w ziemi wkrzańskiej, drugą żoną Urszula von Schӧnebeck, córka Hansa von Schӧnebeck z Dolska i Anny von Bredow, właściciel Grzymiradza, Smolnicy i Zielina, od którego pochodzą cztery linie rodu, Peter von der Marwitz “Starszy”(1517, 1529), Balthasar von der Marwitz(1538-1598), właściciel Grzymiradza, Zielina i Smolnicy, żonaty z Anną von Schӧning(urodzona w 1540 w Lubiechowie Górnym) i jego syn Maurycy(2 połowa XVI wieku), Hans von der Marwitz(1608-1675), komendant twierdzy Kostrzyn, ożeniony z Anną Elisabeth von Münchhausen. W 1703 roku umiera Hans Otto von der Marwitz, ożeniony z Emilią z domu von Derfflinger(1658-1727), córką generała-feldmarszałka Georga von Derfflinger. W 1749 roku dobra zostają sprzedane Albrechtowi Berdtowi Ludwigowi von der Marwitz ze Smolnicy, który następnego dnia odsprzedaje wieś Joachimowi Erdmannowi von Burgsdorf(1701-1760). W 1768 roku część majątku w rękach Johanna Georga von Sydow(1742-1804). Z powodu kłopotów finansowych von Sydow sprzedaje dobra Albrechtowi Ludwigowi von Katte. W 1800 roku majątek nabywa radca wojenny Karl Johann Ludwig Berg. Po jego śmierci w 1820 roku dobra przejmują jego synowie. W 1837 roku dobra w rękach Johanna Karla Friedricha Berg, a majątkiem zarządzał Emil Robert Theodor Krahmer. W 1839 roku dobra zakupuje Gustav Nesselhauf. Od 1852 roku właścicielem majątku jest Ernst Friedrich Gustav Henning(1796-1869), ożeniony z Wilhelmine Caroline Sophie Dudy. W 1872 roku dobra zakupuje Friedrich Wilhelm August Hermann von Hertell(1837-1906). W 1879 roku majątek obejmował 1033ha gruntów. W 1896 roku majątek obejmował 1074ha gruntów. Wdowa po Hermannie, Auguste Louise Mathilde z domu von Ziethen w 1909 roku sprzedaje majątek. W 1914 roku majątek obejmował 1078ha gruntów i należał do M.Strack. W 1917 roku dobra zakupuje berliński przemysłowiec Max Wegener. W 1928 roku z powodu bankructwa Maxa Wegener, majątek zostaje rozparcelowany. W 1929 roku właścicielem majątku jest Spółdzielnia rolnicza-Hauptgenossenschaftlandwirtsch. Klein und Mittelbetriebe e.G.m.b.H. z Berlina. Majątek obejmował 1057ha. Do majątku należały dwa folwarki: Klepin i Choszczówko.

PAŁAC

Pochodząca wzmianka  z 1839 roku mówi o popadającym w ruinę pałacu. Odnową pałacu zajął się Friedrich Wilhelm August Hermann von Hertell. Po 1945 roku pałac zaadoptowano na szkołę, istniejącą do końca lat 80-tych. W 1996 roku pałac zniszczony przez pożar. Obecnie trwała ruina. Park krajobrazowy o powierzchni 3,5 ha założony prawdopodobnie po 1872 roku, w trakcie renowacji pałacu.