KAMIEŃ WIELKI /Gross Cammin/

Wieś położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. Wzmiankowana w 1295 rok. W 1333 roku część ziem we wsi należała do braci Heinrich, Gerhard i Nikolaus von Berwenitz/Perwenitz/. W 1337 roku w Kemyn wymienia się rody: von Berwenitz/Perwenitz/, de Sidow i de Malenow, które posiadały lenno we wsi Kamień Wielki. Około roku 1350 Johann de Perwenitz sprzedał swoje udziały we wsi Henningowi von Dannewitz. W 1486 roku wieś w posiadaniu rodu von Schӧnebeck. Posiadali grunty we wsi do XVIII wieku. Po wojnie trzydziestoletniej całkowicie opuszczona. W 1660 roku majątek w Kamieniu Wielkim posiadał Hans von Schlabrendorf, komendant twierdzy Kołobrzeg oraz Hans Adam von Schӧning/1630/, właściciel Dąbroszyna. Od 1697 roku dobra kamieńskie w całości są w rękach właściciela Dąbroszyna, Johanna Ludwiga hrabiego von Schӧning(*1674-+1713). Który żonaty był z hrabianką Juliane Charlotte von Dӧnhoff. Po jego śmierci Dąbroszyn odziedziczyła jego jedyna córka, wówczas czteroletnia, Louise Eleonore, która w wieku szesnastu lat wyszła za mąż za pułkownika Adama Friedricha von Wreech. Przypuszcza się, że dziewiętnastoletni wówczas następca tronu, Fryderyk późniejszy Fryderyk II po opuszczeniu więzienia kostrzyńskiego został kochankiem dwudziestoczteroletniej pani von Wreech. Po śmierci Louise Eleonore von Wreech majątek dziedziczą synowie: Friedrich i Ludwig von Wreech. Po śmierci Friedricha von Wreech 23.05.1785 roku majątek dziedziczy Ludwik von Wreech, który w 1786 roku otrzymał tytuł hrabiowski. W 1795 roku umiera ostatni z rodu von Wreech, hrabia Ludwik. Cały majątek przekazał siostrzeńcowi, hrabiemu Bogislausowi Friedrichowi Carlowi Ludwigowi von Dӧnhoff(*14.05.1754-+10.01.1810) z Dӧnhoffstadt (dziś Drogosze, okolice Kętrzyna). Po jego śmierci w 1810 roku majątek odziedziczył jego jedyny syn, Stanislaus, który zmarł jako nieletni dnia 25.07.1816 roku. Wtedy majątek został podzielony pomiędzy córki hrabiego Bogislausa: Amalię Constanze(*1798-+1879) i Rosalie Ulrike(*1789-+1863). Amalia Constanza w 1818 roku wyszła za mąż za Alexandra Wilhelma Friedricha Heinricha Conrada Antona barona von Romberg(*1783-+1833) i  odziedziczyła Kamień Wielki oraz Kamień Mały, natomiast Dąbroszyn przypadł Rozalie Ulrike, zamężnej od roku 1816 za Johannem Christophem Hermannem hrabim von Schwerin-Wolffshagen(*1776-+1858). Za rządów baronów von Romberg Kamień Wielki staje się samodzielnym majątkiem. Dnia 04.10.1838 roku przez małżeństwo córki właścicieli, Marianne Sophie Eleonore von Romberg z Conradem hrabią von Stolberg-Wernigerode, dobra przechodzą w ręce hrabiów von Stolberg-Wernigerode(małżeństwo Marianny z Conradem miało pięcioro dzieci: najstarszym był syn Udo hrabia von Solberg-Wernigerode). W spisie majątków z 1857 roku jako właściciela wymienia się Panią von Romberg, z domu hrabiankę von Dӧnhoff. W 1879 roku majątek o powierzchni 2467,01ha z Kamieniem Małym nadal w rękach baronowej von Romberg. W 1914 roku majątek obejmował 2515ha i należał do Albrechta hrabiego zu Stolberg-Wernigerode. W 1924 roku sprzedają majątek Towarzystwu Ziemskiemu “Eigene Scholle” z Frankfurtu nad Odrą, które zlikwidowało majątek przez podział na mniejsze działki i wyprzedaż gruntów.  Część gruntów byłego majątku z pałacem posiadał Hermann Strunk, założyciel fabryki pieców kaflowych w Witnicy. W 1929 roku pałac z parkiem w posiadaniu Fritza Brühe. Majątek jego w tym czasie obejmował 190ha gruntów.

Kamień Wielki- pałac

Kamień Wielki k.KostrzynaKamień Wielki1

Kamień Wielki- pałac od frontu

ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWE

Klasycystyczny pałac zbudowany na przełomie XVIII-XIX wieku, wg „Zamki, dwory i pałace…” zbudowany w latach 20-tych XIX wieku. Murowany, dwukondygnacyjny, założony na rzucie prostokąta, podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym z lunetami. Po 1945 roku kilkukrotnie remontowany: w latach 1965-71, 1987-92, 1993-1994.  Obecnie w pałacu mieści się Dom Opieki Społecznej. Rozległy park krajobrazowy założony w 1834 roku wg projektu Petera Josefa Lenne. W parku dwa stawy z wyspami, aleje, drzewa pomnikowe.

WIEŻA RYCERSKA

Wg autora niemieckiej monografii Kamienia Wielkiego- Johannesa Müllera,  na terenie wsi w średniowieczu nad stawem o nazwie Schaefer Pful, przy wylocie drogi na Kamień Mały położona była wieża rycerska. Głazy z obiektu wykorzystane zostały do budowy domu.

Kamien Wielki- dwor

W pobliżu pałacu na terenie folwarku stał dwór prawdopodobnie zarządcy majątku.

Kamień Wielki

Kamień Wielki2

kamien-wielki-1923-lubuskie