BIAŁA NYSKA /Bielau/

Wieś położona w gminie Nysa powiatu nyskiego, nad rzeką Biała Głuchołaska. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1231 roku(Bela) kiedy to biskup wrocławski Wawrzyniec nadał te ziemie komesowi Zygfrydowi. Pierwsza budowla drewniano-ziemna została zastąpiona warownią zbudowaną przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego. Początki jej sięgają 1275 roku. W wyniku konfliktu księcia z biskupem wrocławskim zamek w latach 1292-1296 został rozebrany. Ponownie wzmiankowana  1377 roku(Belaw). W XVI wieku prawdopodobnie za czasów Dippranda Zcettres powstała nowa budowla obronna na miejscu po zamku Bolka I Surowego. Kolejnym właścicielem majątku był Christoph Falkenhain von Kirchen. W 1724 roku dobra w rękach Josepha Wentzla von Trauttmansdorff. W 1843 roku dobra posiada rodzina von Bissing(zwei SensenklingenSiebm. I, 163). Od 1851 roku majątek w rękach rodu von Falkenhausen aczkolwiek L.Ledebur podaje datę 1854. W 1886 roku właścicielem był porucznik baron Ernst von Falkenhausen(1846-1897). Majątek jego obejmował 217ha gruntów. W 1896 roku majątek należał do porucznika w stanie spoczynku barona Ernsta von Falkenhausen, który ożenił się z Elisabeth Friedenthal. Jego dzieci przyjęły nazwisko baronów von Friedentha-Falkenhausen.  W skład dóbr poza majątkiem w Białej Nyskiej wchodziły: Kwiatków(Blumenthal), Iława(Eilau), Morów(Mohrau) i Podkamień(Steinhübel). Sam majątek w Białej obejmował 217ha + 162ha w Kwiatkowie, 93ha w Iławej, 237ha w Morowie i 172ha w Podkamieniu. W 1898, 1902, 1905, 1909, 1912 roku majątek należy do spadkobiercy barona małoletniego Ernsta Rudolfa. W latach 1898 do 1905 zarządzającym był Ernst Friedenthal z powodu małoletniości dziedzica majątku,  od 1909 roku dyrektorem majątku był Richard Schreiber. W 1917 i 1921 roku właścicielem dóbr był baron Ernst Rudolf Paul Mortimer Konrad von Falkenhausen(1891-1940). Dyrektorem nadal Richard Schreiber. Baron Ernst Rudolf Falkenhausen w 1925 roku ożenił się z Olgą Guidotti(1905-1984), córką Margherito Guidotti(1881-1956) i Lodovici Altieri(1877-1938). Z tego związku urodziło się czworo dzieci: Friedrich Alexandr(u.1926), Graciella Beatrice(ur.1929), Norwin Ludowico(1934) i Ernst Mortimer(1938). W 1940 roku baron Ernst Rudolf popełnił samobójstwo. Od 1943 roku w pałacu mieści się przeniesiony z Berlina Zakład ubezpieczeń. Większość pracowników zamieszkuje na terenie pałacu. W marcu 1945 roku baronowa wraz z dziećmi ewakuuje się ze wsi i ucieka do Czech. Po zakończeniu działań powróciła do Białej Nyskiej. Tu umiera dwóje je dzieci. W 1947 roku wyjeżdża do Niemiec. Umiera w 1984 roku we Włoszech.

PAŁAC

Zamek kilkakrotnie przebudowywany, zwłaszcza w roku 1882 i w 1897, w wyniku tego powstał czteroskrzydłowy pałac z wewnętrznym dziedzińcem. Była to budowla, która łączyła w sobie cechy neorenesansu z neogotykiem z dominującą wieżą umieszczoną w jednym ze skrzydeł. Całość była wkomponowana w rozległy park krajobrazowy ze stawem i o0grodem kwiatowym. W marcu 1945 roku zniszczony przez ostrzał wojsk radzieckich. W 1963 roku ruiny pałacu zostały objęte ochroną konserwatorską. Nie uchroniło to zabytku. W 1973 roku z inicjatywy dyrekcji miejscowego Kombinatu PGR, bez zgody Ministra Kultury pozostałości pałacu wysadzono a gruzowisko i teren wokół został uporządkowany. Po założeniu zachowała się neogotycka brama wjazdowa na teren pałacowy oraz park krajobrazowy.