SANTOCKIE ZAMKI
Jedynym śladem po założeniach obronnych są: wzniesienie, na której stoi obecnie wieża widokowa z 1936 roku oraz obszar grodziska położony na terenach nizinnych przy ujściu Noteci do Warty. Historia zamków santockich to historia zamku na terenie Starego Santoka i i zamku na terenie Nowego Santoka.
Historia zamku(Stary Santok) sięga VIII wieku. Gród położony w widłach Noteci i Warty, nazwany przez Galla Anonima „strażnicą królestwa polskiego”, jest jedną z najstarszych miejscowości w Polsce. Wzmiankowany wielokrotnie w latach: 1100/01(Zutok), 1124(Zutochanus), 1208(Santog), 1233(Zantok), 1238(Santhok), 1244(Santok), 1245(Zsanthoch), 1251(Zuantogh), 1256(Zantoch), 1260(Santhec), 1347(Czantoch), 1402(Zandekke), 1406(Czantich). Gród kasztelański, w którym w 1208 roku przebywał książę Władysław Laskonogi a w 1260 roku na zamku santockim odbył się ślub córki Przemysła I- Konstancji, z margrabim brandenburskim, Konradem. Utracony przez Polskę na rzecz Brandenburgii w 1296 roku i na krótko odzyskany w latach 1365-1370 i 1433-1437. W 1370 roku Santok i zamek zdobyty i zajęty przez Hassona von Wedel z Krzywnicy. W rękach rodu von Wedel Santok był prawdopodobnie do 1386 roku. Od 1397 Santok z zamkiem otrzymują joannici jako zastaw od cesarza niemieckiego, Zygmunta Luksemburskiego, który w 1402 roku oddaje Nową Marchię na kilkadziesiąt lat w zastaw Zakonowi Krzyżackiemu. Po 1454 roku Santok ponownie w granicach Nowej Marchii podupada. Zamek położony w północno-zachodniej części grodziska wzniesiono pod koniec XIII wieku był częściowo murowany z wieżą obronną. W XV wieku w tym samym miejscu powstał zamek czworoboczny z wieżą, otoczony fosą. Pod koniec XV wieku zniszczony, nieodbudowany.
Drugi z zamków położony był na terenie wsi Nowy Santok, obecnej wsi Santok, gminnej wsi położonej 15km od Gorzowa Wielkopolskiego. Na pomorskim brzegu Warty budowano konkurencyjny gród już za czasów Bolesława Krzywoustego, potem w XIII wieku w okresie rywalizacji wielkopolsko-pomorskiej(do1252r.). Na początku XIV wieku na północnym brzegu Warty-Noteci, powstało miasto zwane niekiedy Nowym Santokiem lub Dolnym Santokiem wzmiankowane w 1445(Niensantoch), 1450(Nyen Santoch, 1452(Nyghen Czantoch), czy w 1457roku(Newen Zantoch). Od XV wieku ziemie santockie były lennem wielu rodów rycerskich: von der Marwitz(1407), von Billerbeck(1407),von Strauss(1419),von Ruve/Rufe/ Ruff(1435), von der Osten(przed 1467), von Rülicke(1485), pod koniec XVI wieku część gruntów to lenno rodu von Gramme. Na Górze Zamkowej znajdował się „nowy zamek” wybudowany przez Ottona von der Marwitz w 1438-1439 roku. Pod koniec XV wieku traci na znaczeniu , do XVII wieku w rękach rodu von Rülicke.
