LESZNO DOLNE /Nieder Leschen/

Wieś położona w gminie Szprotawa powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1260 roku jako Lessin. W tym czasie płaciła daninę na rzecz kościoła maryjnego w Szprotawie. W 1497 roku Nickel(Nikolaus) von Unwürde sprzedał wieś Franzowi von Kittlitz z Wilczyc nad Bobrem. Franz von Kittlitz wymieniany nadal jako właściciel wsi w 1504 i 1505 roku. Jego następcą był Paul von Kittlitz, zmarły po 1521 roku. Wieś odziedziczyli synowie: Paul, Fabian i Hans von Kittlitz. Kolejnym właścicielem Leszna Dolnego była rodzina von Haugwitz z Mycielina. W 1581 roku właścicielem był Georg von Haugwitz, prawdopodobnie zmarły bezpotomnie gdyż swój majątek w 1619 roku zapisał swojemu bratankowi, Georgowi von Haugwitz. W 1640 roku Georg von Haugwitz posiadał poza Lesznem Dolnym również Wiechlic, Cieciszowa i Borowiny. W 1656 roku Leszno Dolne i w/w miejscowości należy do Georga Friedricha von Haugwitz. W 1660 roku majątek należy do wdowy po Johannie Friedrichu von Haugwitz, Ursuli Marianny, z domu von Lüttwitz. Wkrótce majątek przechodzi w ręce rodziny Hennischa von Schoberg. W 1669 roku własność Melchiora Hennischa von Schoberg, który w testamencie z 1671 roku zapisuje majątek swojemu synowi, Johannowi Leopoldowi von Schoberg, właścicielowi Henrykowa oraz majątku w części dolnej Dzikowic. W latach 1687-88 majątek był w posiadaniu katolika, Franciszka Adama von Schoberg. W 1688 roku dobra przechodzą w ręce Wilhelma Hermanna von Spoenla. Po nim w 1702 roku majątek odziedziczył jego syn, Franz Wilhelm von Spoenla. W 1713 roku sprzedał majątek za 31000 śląskich talarów klasztorowi magdalenek ze Szprotawy. Na zakup tego majątku klasztor otrzymał cesarskie zezwolenie w styczniu 1713 roku. Dobra są w rękach klasztoru do 1810 roku, do kasacji zakonu. Przejęte przez państwo pruskie, później sprzedane prywatnym właścicielom, by móc spłacić żądania napoleońskie. W 1812 roku majątek został sprzedany przez władze państwowe za 45000 talarów kupcowi z Kożuchowa, Johannowi Adamowi Schaar. Po jego śmierci w 1833 roku majątek przejął jego syn, Johann Lorenz Schaar, właściciel firmy „Till, Schaar i Syn”. Zmarł na początku 1837 roku. Majątek odziedziczyła żona Johanna, Friederike Dorothea, z domu Weise, która w 1844 roku za 80000 talarów sprzedała majątek Juliusowi Baller, właścicielowi huty z Iławy. Po sprzedaniu majątku zakupiła 2 morgi ziemi we wsi, wybudowała na niej willę i zmarłą w niej w 1874 roku. Doradcą finansowym Pani Schaar był Karl Eduard Nerlich, późniejszy mąż jej siostry Emilii, który wydzierżawił od Juliusa Baller majątek a następnie go wykupił w 1847 roku. Posiadał majątek do 1866 roku. Później wraz z żoną zamieszkał w wilii swojej szwagierki. Od 1866 roku majątek zmieniał bardzo często właścicieli. Od 1866 roku do 1919 roku odnotowano 12 właścicieli majątku rycerskiego, w tym wymienieni: von LendholtGeorg Friedrich Gratzmann- wg spisu właścicieli ziemskich z 1873 roku właścicielem był Grassmann a majątek obejmował 1879 mórg ziemi, Max GlokkeReinhold RockstrohWalter RochstrohKarl von Schell(1905-1909), von Oppen(1912), Leon von Grabsti(1917). W 1919 roku dobra zakupił Richard Berger z Neuses koło Koburga. Jego spadkobiercy a było ich 5-cioro byli właścicielami majątku od 1936 roku. Majątek był w tym czasie dzierżawiony przez porucznika Riedigier, przez rodzinę von Paumgarten aod 1928 roku przez Karla Gebke.

 

 

DWÓR

Dwór późnoklasycystyczny z pierwszej połowy XIX wieku. Po spaleniu odbudowany w 1957 roku z częściowym zatarciem cech stylowych. Murowany, piętrowy, na rzucie prostokąta, nakryty czterospadowym dachem, na obrzeżu niewielkiego parku krajobrazowego.

Leszno Dolne- nieistniejacy palac na poludnie od Szprotawy Leszno Dolne- palacLeszno Dolne pow. Szprotawa

PAŁAC

Zbudowany na początku XX wieku przez Karla von Schell, zniszczony w 1945 roku. Pałac położony był w północnej części wsi w otoczeniu parku. Na jego obrzeżu przy drodze do Bobrowic położone są stajnie z XIX wieku z mieszkalnym skrzydłem.

WILLA

Wybudowana w 1845 roku przez byłą właścicielkę majątku, Panią Frederike Dorotheę Schaar. Od 1866 roku mieszkała razem ze swoją siostrą i jej mężem. W testamencie zapisała willę swojej siostrze, Emilii Nerlich, która w 1876 roku za 15600 marek sprzedała willę. Ze względu na słabe warunki mieszkalne, zły układ pomieszczeń cena willi wystawionej w latach 1881 i 1886 spadła do 11000 marek. W latach 1893-1900 willa należała do Paula Glocke, właściciela papierni, później do Roberta Giesemann. W 1902 roku willę zakupił miejscowy pastor, Wilhelm Schreiber.

Leszno Dolne- willa Giesemann Leszno Dolne- willa Glokke

Właściciel willi-Robert Giesemann

 

 

 

Screen Shot 002

Screen Shot 001

LESZNO GÓRNE /Ober Leschen/

Wieś położona w gminie Szprotawa powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1408 roku. Na przełomie XIV i XV wieku należała do Konrada von der Wartow, rycerza z Księstwa Jaworskiego. W XV wieku należała do rodu von Warnsdorf. W 1501 Johann von Warnsdorf sprzedaje wieś braciom von Schellendorf z Goliszowa w Księstwie Jaworskim. W 1520 roku wieś odkupiona od von Schellendorf przez miasto Szprotawa. Szprotawa posiada wieś do końca XIX wieku.

ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZNE

Na terenie wsi w XVII wieku znajdowały się dwa folwarki, później jeden, bez siedziby szlacheckiej, jedynie z budynkiem mieszkalnym o wyższym standardzie, zamieszkiwanym przez dyrektorów miejscowej huty, zwany dworkiem. Budynek pochodzi z XIX wieku.

WILLA

Leszno Gorne - willa Gutsche

Screen Shot 006

LETNICA /Lättnitz/

HISTORIA WSI

Pierwsza wzmianka o Letnicy  położonej w gminie Świdnica powiatu zielonogórskiego pojawia się w roku 1295. Na przełomie XIII/XIV wieku należała do komesa Mlodote. W 1416 roku jako właściciel wymieniany jest Jone Lansitz. Od połowy XV wieku właścicielem wsi zostaje rodzina von Knobelsdorff. Jest w jej posiadaniu do śmierci Wolframa von Knobelsdorff. W roku 1569 Letnicę otrzymuje w lenno Christoph von Köslitz z Buchałowa, który jest prawdopodobnie budowniczym nowego założenia dworskiego na terenie Górnego Folwarku. W tym czasie część wsi należała do Jana Stefana Bojanowskiego. Od 1601 roku właścicielem części wsi i Górnego Folwarku zostaje Hans von Kesslitz/Kösslitz/, syn zmarłego w 1600 roku Christopha, brat Christopha i Sigismunda, pomiędzy którymi doszło w tym samym roku do podziału wsi.  Syn Christopha, Max, który skupił w swoich rękach cały letnicki majątek, w 1685 roku sprzedaje dobra Hansowi von Schenkendorff. W 1692 roku Hans von Schenkendorff nie mając potomka w testamencie przepisuje majątek braciom Hansowi i Sigmundowi von Diebitsch z Naratowa/Nahrten/. Od 1733 roku właścicielem majątku zostaje Hans von Diebitsch, który przebudowuje renesansowy dwór w stylu barokowym. Na fasadzie dworu do dziś widnieje herb rodowy z napisem HEFVD 1735. W 1797 roku majątek zakupił Bojanowski z Nowego Kisielina. Od 1805 do 1930 roku miejscowość z dworem jest w posiadaniu rodziny von Knobelsdorff, później w rękach rodu von Blomberg. Po 1945 roku w posiadaniu PGR. Do lat 60-tych XX wieku w dworze mieściła się szkoła podstawowa oraz biura PGR. Przez ponad 20 lat stał nieużytkowany. Wyremontowany w latach 1982-85 z przeznaczeniem na mieszkanie społecznego opiekuna zabytków. Obecnie stanowi własność Gminy Świdnica i pozostaje w użytkowaniu Stowarzyszenia Przyjaciół Gminy Świdnica.

Letnica kolo Z.Gory

ZAMEK

Już w XIII wieku istniał w Letnicy zamek drewniano-ziemny, który na   początku XIV wieku należał do komesa Mlodote. W XIV wieku z głazów wzniesiono na miejscu poprzedniego założenia wieżę mieszkalną, na planie prostokąta, dwukondygnacyjną, otoczoną fosą. W czasie wojny trzydziestoletniej zamek zniszczony i spalony w 1642 roku, nie został odbudowany. Rolę jego przejął Górny Folwark, powstały w XVI wieku. Pozostałością po założeniu są widoczne relikty murów, usytuowane na południe od pochodzącego z XVI wieku, potem przebudowanego kościoła parafialnego. Zachowane w postaci kopca o średnicy około 30m i wysokości do 3m.

Letnica2 Letnica Letnica1

Letnica3 Letnica4 Letnica5

DWÓR

Dwór wzniesiony w XVII wieku w stylu barokowym. Znamiona stylowe zachował mimo przebudowy dokonanej w wieku XVIII i w 1867 roku. Murowany z kamienia i cegły. Założony na planie prostokąta, piętrowy. Elewacja frontowa przerobiona w 1867 roku, z płaskim ryzalitem pośrodku, zwieńczony trójkątnym tympanonem. Wejście zaakcentowane półkolistym gankiem z tarasem na piętrze. W jednym z pomieszczeń parteru zachowane siedemnastowieczne sklepienie krzyżowo-kolebkowe. Z dawnego wystroju przetrwały także dwa kominki oraz fragment dekoracji sgraffitowej.
Po 1945 roku w posiadaniu PGR. Do lat 60-tych XX wieku w dworze mieściła się szkoła podstawowa oraz biura PGR. Przez ponad 20 lat stał nieużytkowany. Wyremontowany w latach 1982-85 z przeznaczeniem na mieszkanie społecznego opiekuna zabytków. Obecnie stanowi własność Gminy Świdnica i pozostaje w użytkowaniu Stowarzyszenia Przyjaciół Gminy Świdnica.

Screen Shot 002 Screen Shot 001

Letnin /Lettnin/

Wieś położona w gminie i powiecie pyrzyckim. Po raz pierwszy wymieniona w 1260 roku w osobie rycerza Jana de Letenin/z Letnina/.Należała do kapituły kamieńskiej i przez nią administrowana. Oddana w dzierżawę miejscowemu rycerstwu. Od 1375 roku w rękach rodu von Schönning z Lubiatowa. W 1484 roku właścicielem wsi byli bracia Borchard i Jarl von Schönning z Letnina/Lettenyn/. Dwa lata później wymieniony Antonius von Schönning. W 1487 roku wymieniany jest Damian von Schönning. Po śmierci Damiana von Schönning jego dobra odziedziczyły mniszki z Pyrzyc, przez siostrę Damiana, która była mniszką. Część gruntów we wsi należała do Antoniego von Schönning. Po sekularyzacji zakonu dobra przejęło państwo pruskie. Po 1811 roku chłop o nazwisku F.W.Michaelis wykupił swoje gospodarstwo i po zakupieniu dodatkowych gruntów utworzył mały majątek. Z tej rodziny pochodził Fryderyk Michaelis, minister króla Fryderyka II oraz Jerzy Michaelis, w 1917 roku kanclerz Niemiec, później nadprezydent rejencji pomorskiej. Ostatnim właścicielem wsi z tej rodziny był Wilhelm Michaelis. W 1913 roku rodzina Michaelis sprzedała swoje dobra we wsi. 

DWÓR

We wsi dwór zbudowany na początku XX wieku w stylu neogotyku angielskiego, dwukondygnacyjny, z ośmioboczną wieżą, kryty płaskim dachem zwieńczonym krenelażem. Dwór należał do rodziny młynarzy, Ottona i Liny Haberle, których gospodarstwo liczyło w 1939 roku 152 ha gruntów i położone było na terenach tzw. Młyna Dolnego. Po 1945 roku należał do wojska, później mieściła się w nim szkoła. Obecnie należy do prywatnego właściciela. W otoczeniu dworu niewielki park.

 

LGIŃ /Ilgen/

Wieś położona w gminie Wschowa powiatu wschowskiego, wymieniana w 1311 roku. W 1407 roku dziedzicem Lginia był Janusz Kromno zwanym Herszerhorn, przodek późniejszych właścicieli Lginia, Lgińskich herbu Kromno. Od 1497 roku była częściowo w rękach rodu Opalińskich herbu Łodzia. W 1531 roku wdowa po Henryku Hinczy Lgińskim odsprzedaje pozostałą część Lginia Sebastianowi, Łukaszowi, Maciejowi i Janowi Opalińskim z Włoszakowic. W 1520 dobra są w posiadaniu Piotra Opalińskiego, w 1564-66 wymieniony Andrzej Opaliński, syn Macieja a w 1598 należą do Anny i Piotra Opalińskich. W 1619 roku wieś należy do Łukasza Opalińskiego, syna Andrzeja. Od początku XIX wieku wieś jest własnością Kaliksta i Nimfy z domu Modlibowskiej Kęszyckich herbu Nałęcz. Po ich śmierci dobra dziedziczy syn, Stefan Kęszycki. Sprzedaje dobra swojemu krewnemu hrabiemu J.Chłapowskiemu herbu Dryja. W 1884 roku majątek w rękach Stanisława Chłapowskiego, który odsprzedaje majątek Karlowi Seidel-Ilgen w 1928 roku. Ostatnim właścicielem Lginia od 1934 roku była rodzina Baltzer pochodząca z Rybnika na Górnym Śląsku,  która utraciwszy swoje dobra w Rybniku na Górnym Śląsku, przeniosła się do Lginia.

Lgin kolo Wschowy

PAŁAC

Po 1945 roku pałac przejęła fabryka mebli Zefam, następnie nowosolska fabryka nici Odra będąc wtedy zakładowym ośrodkiem wypoczynkowym dla pracowników. Później w posiadaniu PGR Górczyna. Obecnie w rękach prywatnych- właścicielem pałacu, parku i gorzelni jest Pan Walenty Śliwa. Pałac z pierwszej połowy XIX wieku, zbudowany przez rodzinę Kęszyckich, na rzucie wydłużonego prostokąta, piętrowy, z dwiema okrągłymi wieżami w narożnikach po stronie południowej oraz pozornym ryzalitem na osi środkowej fasady. Przykryty dachem dwuspadowym. Z zginalnego wyposażenia zachowała się stolarka okienna i drzwiowa, drewniane schody wewnętrzne z oryginalnymi tralkami, wewnętrzne okiennice drewniane, posadzka w sieni bocznej parteru, kute balustrady tarasu i ganku głównego. Jest także brama wjazdowa, zdobiona motywem wici roślinnej. Pałac nawiązuje swoim stylem do willi włoskiej. Przy dworze park krajobrazowy o powierzchni 1,02 ha, dwie oficyny z połowy XIX wieku i okazała gorzelnia z drugiej połowy XIX wieku.

1995r.

Lgiń1 Lgiń2 Lgiń3 okolice Wschowy

2020r.

 

Screen Shot 007

LICHEŃ /Lichtenow/

Wieś z XIII-wiecznym rodowodem. W latach 20-30-tych XIV wieku we wsi dobra posiadał ród Michssener. W 1354 roku margrabia Ludwik Rzymski przekazał wieś w lenno Betkinowi von der Ost z Drezdenka. Wkrótce wieś przeszła we władanie rodziny von Sanitz. Na początku XV wieku wieś posiadały rody: von Mӧhlen, von Papstein z Dankowa oraz von Billerbeck, o którym nie ma mowy w dokumencie z pierwszej połowy XV wieku. Część dóbr zachowali von Sanitz. W 1608 roku wymienia się 5 siedzib rycerskich na terenie Lichenia: Jacoba von Mӧhlen, który objął część po swoim ojcu Christianie, Batha von Mӧhlen z Karska, Joachima von Sanitz, Heninnga von Sanitz oraz Asmusa von Sanitz. W 1714 roku jako właścicielkę wymienia się tylko wdowę po rotmistrzu von Mӧhlen, w roku następnym jej syna Georga Wilhelma, który prawdopodobnie sprzedał ojcowiznę Rudolfowi Ehrentreichowi von Kahlenberg`owi gdyż  w 1718 roku on występuje jako właściciel wsi. Pod koniec wojny siedmioletniej wieś przeszła na własność radcy tajnego F.B. Schӧnberg von Brenkenhoff, słynnego ministra Fryderyka II, kolonizatora doliny Noteci. Odkupił on też odległy majątek Pławin i odtąd obie posiadłości dzieliły wspólnie swój los. W 1780 roku po śmierci von Brenkenhoffa posiadłość przeszła na własność króla, który w 1787 roku podarował je hrabinie Marianne Diederike von der Mark. W 1797 roku oba majątki przeszły na własność hrabiny Wilhelminy von Lichtenau z domu Enke(Enck), zmarłej w 1820 roku, której w 1800 roku odebrano prawo własności do majątku na 16 lat. Po jej śmierci w 1820 roku współwłaścicielami majątku wymieniani są wspólnie: Lousia hrabina von zu Stolberg, Josephina von Miaskowska herbu Bończa, Adolf von der Mark, Mariette i Julius von Thierny(rodzeństwo) oraz Friedrich Wilhelm Ritz, kanonik z Kamienia Pomorskiego i Magdeburga, który od 1832 roku był jedynym właścicielem majątku. Zmarł w 1837 roku. Od 1840 roku rodzina ta została nobilitowana i odtąd pisała się von Ritz-Lichtenow. Do 1872 roku właścicielem majątku był Wilhelm Jackob von Ritz-Lichtenow(zm.1882r.), od 1888 roku za Ferdynanda Wilhelma Licheń i Pławin były uznane za majątek niepodzielny. W 1879 roku majątek obejmował 2029ha gruntów. W 1896 roku majątek, który obejmował 1777ha wraz z folwarkiem Molkenaus(240ha)- obecnie część wsi Górczyna i majątkiem Pławin(Breitenwerder(240ha)) dzierżawił niejaki Lehmann. W 1912 roku majątek ten odziedziczył podporucznik Maxymilian von Ritz-Lichtenow, urodzony w 1882 roku, którego majątek w 1914 roku obejmował 1750ha. W skład majątku wchodził folwark Molkenhaus(ob. część wsi Górczyna) oraz dobra w Pławin(Breitenwerder) o powierzchni 251ha i dzierżawione były przez Friedricha Roseno. W 1929 roku  Maximilian von Ritz-Lichtenow posiadał majątek o areale 1854ha. W składzie folwark w Molkenhaus(część wsi Górczyna) i majątek Pławin(Breitenwerder).

Lichen kolo Strzelec Kraj. Lichen- palac od strony parku

 

dsc_0095

dsc_0084

dsc_0091

dsc_0085

dsc_0086

dsc_0092

dsc_0094

DWÓR

W północno-zachodniej części wsi na tyłach założenia gospodarczego dwór z XVIII wieku, znacznie przebudowany, na tyłach którego zaniedbany park krajobrazowy o powierzchni 4 ha. Do dworu prowadziła brama, której pozostałością jest słup bramny a całość otoczona była murem. Obok resztki budynków gospodarczych.

WILLA-PAŁAC

Lichen- na pln. od Strzelec Kraj. palac od strony ogroduLichen- willaLichen- willa002dsc_0089dsc_0090

Około 200 m od dworu w kierunku wschodnim, zamykając podwórze gospodarcze stał nowy pałac. Na jego fundamentach postawiono budynek gospodarczy. W 2016 rozebrano ostatni relikt istnienia obiektu-schody.

ZAŁOŻENIE FOLWARCZNE

dsc_0080

dsc_0100

dsc_0101

dsc_0099

dsc_0082

 

 

Licheń, lubuskie