BIAŁKÓW /Balkow/

Miejscowość położona w gminie Cybinka powiatu słubickiego po raz pierwszy wzmiankowana w 1413 roku, ale o starszych korzeniach sięgających XII-XIII wieku. W 1413 roku własność Gabriela Berckolz, który w 1416 roku wymieniony jest ponownie jako Gabriel von dem Bercholze. Prawdopodobnie należał do rodziny von Birkholz, która na tych terenach pojawiła się około 1333 roku. W 1427 roku Gabriel von Birkholz sprzedał część gruntów we wsi Konradowi von Waldow a część braciom Ertmer z Frankfurtu. W 1480 część wsi należy do braci Fritza i Jorge(Georga) von Grünberg(Grüneberg), . Fritz von Grünberg(Grüneberg) jako właściciel majątku był wielokrotnie wymieniony w latach: 1491, 1499, 1502, 1504. W 1515 i w 1519 wymienia się braci Petera i Kaspara, synów Georga von Grünberg(Grüneberg). W 1516 w 1519 roku mowa jest również o Balzerze von Grünberg(Grünebergk) z Białkowa i Sądowa. W 1536 roku umiera Peter von Grünberg(Grüneberg) pozostawiając na włościach trzech synów: Melchiora, Georga i Siegmunda. W 1551 roku umiera Georg von Grünberg(Grüneberg). W 1565 roku we wsi były dwie siedziby rycerskie należące do von Grüneberg.  Melchior, który wykupił część udziałów Joachima von Grünberg(Grünebergk) umiera w 1567 roku pozostawiając majątek swoim sześciu synom: Melchiorowi, Georgowi, Siegmundowi, Wolfowi, Bennowi i Tobiasowi. W 1580-88 właścicielem był kapitan Melchior von Grünberg(Grüneberg) pełniący służbę w Lietzen, którego synowie: Karl, Levin, Zacharias, Melchior, Benno i Wolf w 1598 roku byli współwłaścicielami Białkowa. Georg, drugi syn Melchiora, żył jeszcze w 1574 roku. O Siegmundzie von Grünberg, trzecim z synów Melchiora brak jakiejkolwiek informacji w tym czasie. Wolf von Grünberg, kolejny z synów Melchiora wzmiankowany w 1588 roku, właściciel Białkowa i Swarzynic(miejscowość położona w gminie Trzebiechów powiatu zielonogórskiego), żył jeszcze w 1598 roku. Kolejny syn Melchiora, Benno żył jeszcze w 1586 roku. Jego brat Tobias prawdopodobnie zginął w zamieszkach na Dolnych Łużycach w 1578 roku. Siegmund, brat Melchiora i Georga do 1557 roku posiadał udziały w Białkowie oraz Sądowie. W 1557 roku sprzedał swoje udziały. Zmarł w 1565 roku. Miał jednego syna Petera.  Kaspar, brat Petera, w 1557 roku przekazał swoje udziały w majątku białkowskim synom: Hermannowi i Joachimowi. W latach późniejszych tą część odziedziczył Joachim von Grünberg, który jak wcześniej zaznaczono w 1565 roku odsprzedał swoją część majątku kuzynowi, Melchiorowi von Grünberg. W 1571 roku wzmiankowany folwark Grimnitz, obecnie wieś Grzmiąca. W 1575 roku część gruntów we wsi należały do rodu von Kalckreuth. W latach 1608 i 1644 nadal dwie siedziby rycerskie na terenie wsi. Około roku 1644 ród von Grünberg sprzedał majątek rodzinie von Kalckreuth. Od 1659 roku dobra w rękach rodu von Wesenbeck. W 1715 roku 4 działy własnościowe należące: 1-szy do kapitana w stanie spoczynku Antona von Pannwitz z Budachowa koło Krosna Odrzańskiego oraz do jego małoletniego syna Friedricha, 2-gi do Hansa Friedricha von Wesenbeck, zamieszkałego w Białkowie z małoletnim synem Otto Friedrichem, 3-ci do 3-ch braci: Matthausa, Karla Wilhelma i Hansa Viktora von Wesenbeck, 4-ty majątek należał do Friedricha Wilhelma von Wesenbeck, zamieszkałego w Białkowie wraz z synem Friedrichem Wilhelmem. Ten sam układ własnościowy występował w spisie z 1718/19 roku. Mowa o folwarku Grzmiąca(Grimnitz) wchodzącym w skład majątku. Od 1724 roku jeden z majątków należy do rodziny von Tauenstein/Tauentzien/. Drugi z majątków jeszcze w 1761 roku należał do wdowy Wittib von Wesenbeck, z domu von Grünberg.  W 1777 roku Otto Friedrich von Wesenbeck sprzedaje majątek pruskiemu generałowi Friedrichowi Bogislaffowi von Tauenstien(18.04.1710 Tawęcin-20.03.1791 Wrocław). Jego żona była z domu von Knesebeck. W tym czasie drugi majątek należał do Dorothei Eleonory von Stosch, z domu von Pannewitz, który został zakupiony przez generała von Thiele, który reprezentował generała von Tauenstien. W 1804 roku własność majora von Tauentzien, później jego syna, Bogislava. Majątek Bogislava w latach 1850-53 obejmował 6026 akrów ziemi. W 1879 roku majątek von Tauentzien obejmował 1544,12ha gruntów. W 1914 roku majątek o areale 766ha należał do Landgesellschaft „Eugene Scholle”, G.m.b.H., z Frankfurtu nad Odrą. W skład majątku wchodziły wieś Grzmiąca( Grimnitz) i folwark Tawęcin(Tauentzienshof). W 1929 roku dobra w posiadaniu wdowy Kühn obejmowały 227ha. Ostatnim właścicielem dóbr była rodzina Kühn.

Waldow (3)

Grunberg (3)

Grunberg (4)

Kalckreut

Taoentzien

 

Bialkow- palac, ok. Cybinki001

PAŁAC

Klasycystyczny pałac z końca XVIII wieku, wzniesiony przez Fredricha Bogislava von Tauenstein/Tauentzien/, ówczesnego właściciela dóbr we wsi Białków. W latach 40-tych XIX wieku rozbudowany ze zmianą układu pomieszczeń.  Położony w niewielkim parku, klasycystyczny, murowany, piętrowy założony na planie prostokąta, podpiwniczony. Po II wojnie światowej pełnił funkcję magazynu PGR w Cybince. W latach 1966-67 remontowany staraniem Wydziału Oświaty i Kultury Prezydium PRN w Słubicach i zaadoptowany na szkołę podstawową.

ZAŁOŻENIE FOLWARCZNE

W południowej części wsi resztki założenia folwarcznego, na który składają się spichlerz, pozostałości muru obwodowego z słupami bramnymi, domem zarządcy(dwór?). Prawdopodobnie był to drugi z majątków położony na terenie wsi.

Białków 1907, lubuskie