TORZYM /Sternberg/

Miasto gminne położone w powiecie sulęcińskim. Po raz pierwszy wzmianka o miejscowości pochodzi z 1300 roku. Do połowy XIII wieku wchodziła w skład księstwa głogowskiego. Po 1250 roku znalazła się w granicach Brandenburgii i stała się własnością arcybiskupa Magdeburgii, Konrada hrabiego von Sternberg. Przypuszcza się, że nazwa miejscowości pochodziła od nazwiska arcybiskupa. Torzym z nadania margrabiów brandenburskich w 1450 roku wchodzi w skład dóbr rodu von Winning. Posiadali miasto do 1740 roku. W 1501 roku na terenie Torzymia obok majątków rodu von Winning majątek posiadał ród von Buntsch- Balzer von Winning sprzedał połowę majątku Balthasarowi von Buntsch z Bobrówka. W 1509 roku podział majątku pomiędzy braćmi Balthasarem i Melchiorem Winning, synami zmarłego Heinricha. W kolejnych latach siedzieli tu: bracia Balzer i Melchior von Winning(1525), Melchior i Christoph von Winning(1536), Hans i Joachim von Winning(1541)- synowie zmarłego Christopha oraz ich brat Asmus, który w 1544 roku powrócił do domu z zagranicy. Hans zmarł po 1571 roku, prawdopodobnie około 1591 roku nie mając następcy. Joachim zmarł w 1573 roku i pozostawił syna Klausa, zmarłego w 1595 roku. Asmus zmarł w 1563 roku pozostawiając małoletniego syna Balthasara, o którym brak wzmianki po 1571 roku. Melchior Winning wspomniany w 1545 roku, zmarł w 1563 roku i pozostawił 4 synów: Bastiana, Heinricha i Klausa oraz zmarłego wcześniej Hansa, którego syn Melchior uzyskał pełnoletniość w 1569 roku i był właścicielem majątku w Grabowie oraz w Mierczanach i żył jeszcze w 1598 roku. Bastian von Winning siedział w Walewicach, zmarł w 1569 roku pozostawiając 3 synów: Melchiora, Klausa i Hansa, z których Hans i Klaus żyli jeszcze w 1598 roku. O Melchiorze ostatnia informacja pochodziła z 1571 roku. Heinrich von Winning mieszkał w Pniowie, posiadał również majątek w Grabnie. Żył jeszcze w 1581 roku. Pozostawił 3 synów: Balzera, Melchiora i Thomasa, z których pierwsi dwaj żyli jeszcze w 1598 roku. Thomas zmarł pomiędzy 1595 a 1598 rokiem. Thomas pozostawił 5 synów: Franza, Joachima, Dietericha, Melchiora i Thomasa. Klaus był kapitanem na zamku w Kostrzynie w latach 1552-1568. Zmarł w 1591 roku i pozostawił syna Hansa, żyjącego jeszcze w 1598 roku. W 1715 oraz wg spisu z 1718/19 roku w Torzymiu występowało 6 działów majątkowych należących:1-szy do porucznika w stanie spoczynku Klausa Kaspara von Winning oraz jego małoletnich synów: Samuela Friedricha i Kurta Ehrentreicha, 2-gi do Christopha Friedricha von Winning, 3-ci do Sebastiana Sigismunda von Winning zamieszkałego w Torzymiu z małoletnim synem Adolfem Ludwigiem, 4-ty do porucznika w stanie spoczynku Kaspara Samuela von Winning, 5-ty do Balzera Ehrentreicha von Winning zamieszkałego w Torzymiu wraz z synem Friedrichem, 6-ty do kawalerów Wolfa Ernsta von Winning i Hansa Dietlofa von Winning( wymieniony w 1715r.). W 1718/19 roku wzmiankowany 7 majątek należący do Adama Friedricha Otto von Winning.  Ród von Winning(Winninge) pochodził z okolic miejscowości Halberstadt, obecnie leżącej w kraju związkowym Saksonia-Anhalt. Prawdopodobnie przybyli na Ziemię torzymską razem z biskupem Konradem von Sternberg. Później wasale margrabiów brandenburskich. Torzym nigdy nie osiągnął większego znaczenia leżąc na uboczu szlaków handlowych. Dopiero na początku wieku XX stał się popularną miejscowością sanatoryjną. Uzyskane prawa miejskie w 1375 roku Torzym traci w 1945 roku z powodu znacznych zniszczeń w czasie II wojny światowej. Odzyskał je w 1994 roku. 

MAJĄTKI

Na terenie Torzymia w XVII wieku mowa o majątkach: Berggut, Grundgut, Rotes Gut, Masserhof, Vorwerke. W XVIII wieku mowa o: Hanfsuppe, późniejszy Neidenburg, Blankenburg zwany również Sandvorwerk, Bierfässchen, Brotnot, od 1860 roku zwany Friedensburg, Neues Vorwerk, Armes Leben. W XVIII wieku w Torzymiu majątki posiadały rody- von Platen, von Nauendorf,  Becker, von Kracht, von Wesenbeck, Reckzeh, hrabia von Schmettau, baronowie von Collas, von Budritzky, von Reitheim, von Anger, von Polenz, Bendisch, Schade, von Brederlow. Od 1850 roku w Torzymiu mowa o dwóch majątkach należących do rodzin Fischer i Simon.

Torzym, lubuskie

ZAMEK

Zamek torzymski został wybudowany przez arcybiskupa magdeburskiego, Konrada von Sternberg w latach 1266-1276. Prawdopodobnie znajdował się 2-3 km na północny zachód od centrum miasta, którego pierwszymi mieszkańcami była rodzina pochodząca z Miśni- von Strehle (von Strele), wymarła w 1384 roku, a posiadająca zamek w latach 1300-1313. Ród von Strehle pojawił się na Ziemi Torzymskiej przed 1276 rokiem. Po przejęciu zamku przez margrabiów brandenburskich dochodzi do zmiany właścicieli zamku, którym zostaje rodzina von Winning. Pochodziła ze wsi Winningen leżącej w kraju związkowym Saksonia-Anhalt. Prawdopodobnie przybyli na Ziemię torzymską razem z biskupem Konradem von Sternberg. Później wasale margrabiów brandenburskich. W XV wieku trudniła się rozbojem. Od 1450 do 1740 roku posiadała miasto Torzym. Ostatnia wzmianka o zamku pojawia się w 1375 roku. Na początku XVI wieku wyprawa Zygmunta Jagiellończyka i elektora brandenburskiego Joachima zniszczyła siedzibę rodową von Winning.

Torzym, lubuskie

Torzym-lubuskie

MAJĄTEK I- Wasserhof, Antonienhof und Baronshof.

W południowo-zachodniej części wsi położony majątek z dworem. Pod koniec XVIII wieku  były to 3 majątki należące do: rodziny Neckzeh, baronów von Collas i rodziny Angers, majątki zwane później: Wasserhof, Baronshof oraz folwark Neüdenburg. W 1804 roku baron von Collas po wykupieniu majątków od rodzin Neckzeh i Angers połączył je w jeden. W 1818 roku odsprzedaje dobra porucznikowi Sommer. W 1841 roku majątek posiadają aptekarze Luhme i Paschke. Od 1847 roku dobra w posiadaniu Juliusa Fischer, który w 1841 roku za 61000 talarów wykupił część majątku a w 1847 roku za 90000 talarów pozostałą skupiając w swoich rękach cały majątek. W 1857 roku własność porucznika Fischer. W 1914 roku majątek Wasserhof obejmował 2264ha i należał do księcia Wilhelma von Hohenzollern. W skład majątku wchodził folwark Dębicz(Bierfӓsschen) i majątek Łaszewo(Antonienhof). Książęta von Hohenzollern-Sigmaringen posiadali dobra do 1945 roku. W 1929 roku ich majątek obejmował 2264ha a dzierżawcą był Erich Kramm z Łaszewa

torzym-grundhof-lubuskie

Grundhof

Obecnie w północno-zachodniej części Torzymia. Prawdopodobnie na terenie majątku znajdowała się siedziba właścicieli Torzymia. W XVIII wieku należała do rodziny von Kracht– wymieniony Johann Sigismund von Kracht i Wolf Sigismund von Kracht(zm.1761). Na początku XIX wieku Torzym podzielony pomiędzy rodziny Sommer i von Kalckreuth- w 1816 roku własność porucznika von Kalckreuth. W 1836 roku za 25000 talarów majątek zakupiony przez Carla Simon. Posiadał majątek w 1857 roku. W1879 roku majątek o areale 727,50ha należał do rodziny Heinsius. Na początku XX wieku majątek w rękach rodziny Zielfeder(1903). W 1914 roku majątek obejmował 375ha i należał do Melle Klinkenborg, później do rodziny Schiftan. W 1929 roku majątek Dr.med.vet.h.c. Franza Schiftan obejmował 400ha i folwark Liszno(Fuchs). Rodzina Schiftan posiadała dobra do 1945 roku. W 1929 roku wymieniono majątki należące do: Karla Becker(21ha)- dzierżawca Emil Fest, Mühlengut-Paula Dietrich z Frankfurtu n./O(273ha), Mühlenweg 18-Ernsta Gutsche(22ha), Banhoffstrasse-Roberta Keller(46ha), Corriten str.- Paula Neumann(32ha), Frankfurterstrass.- Theodora Witzke(54ha), Schwiebusserstrasse- Paula Zillmann(28ha). 

WILLA

torzym-willa-jungmann

torzym-1902-lubuskie