ŚWIEBODZIN /Schwiebus/

Przypuszcza się, że pierwszą formą osadniczą, która zapoczątkowała rozwój miasta był wczesnośredniowieczny gród datowany na okres od IX do XII wieku. Miejscowość początkowo związana z Wielkopolską, po raz pierwszy wzmiankowana w zachowanych dokumentach w 1302 roku(Swebosin), kiedy była już częścią Księstwa głogowskiego. Wymieniony rycerz Gniewomir, właściciel okolicznych wiosek, pochodził z wielkopolskiego rodu Samsonów, był synem Trzebiesława, kasztelana zbąszyńskiego. Jego syn, Trzebiesław traci Świebodzin na rzecz pochodzących z Łużyc Wezenborgów, których wymienia się w 1319 roku. Świebodzin będąc częścią księstwa głogowskiego, dzielił jego losy. W 1329 roku książę Henryk IV zmuszony został do złożenia hołdu lennego królowi Czech, Janowi Luksemburskiemu i tym samym Świebodzin staje się częścią Królestwa Czech. W latach 1435-1467 miasto oddane zostało w zastaw joannitom łagowskim. W 1476 roku miasto zdobyte przez króla węgierskiego Macieja Korwina, z ramienia którego władzę nad Świebodzinem sprawował książę żagański Jan Szalony. Wiek XVI i XVII przyniósł duże straty w strukturze miasta przez liczne pożary oraz zniszczenia spowodowane wojną trzydziestoletnią. W latach 1699-1810 samo miasto było na prawie zastawu w posiadaniu cysterek trzebnickich. Od 1742 roku po I wojnie śląskiej w granicach Prus, od 1871 roku wchodzi w skład zjednoczonych Niemiec. Od 1945 roku w granicach państwa polskiego.

Świebodzin zamek, lubuskieswiebodzin-zamek-zza-muruswiebodzin-zamek-z-dziedzincemswiebodzin-zamek-z-innegi-spojrzeniaswiebodzin-zamek

ZAMEK

Na zbiegu ulic Zamkowej i Szpitalnej położony jest zamek, o którym po raz pierwszy mowa jest w 1329 roku. Przypuszcza się, że powstał na przełomie XIII/XIV wieku lub po 1319 roku we wschodniej części średniowiecznego miasta, które otrzymało przywilej lokacyjny na początku XIV stulecia. Budowniczym zamku był książę głogowski, prawdopodobnie Henryk IV. Pierwszym znanym rycerzem na zamku był Henczko II Wezenborg. Pochodził z rodu łużyckiego (z turem w herbie), który piastował wysokie urzędy w księstwie głogowskim. Po 1331 r. przez kilkadziesiąt lat zamek był w posiadaniu Czechów – komendantem był Hinko z Dubu. Po 1360 r. zamek był w posiadaniu książąt żagańsko-głogowskich, z których Wacław i Henryk XI tytułują się książętami ze Świebodzina. Komendantami zamku w tym czasie byli: Erich von Lessen (1397), Wilhelm von Gersdorff, Nickel von Falkenhain, Hans von Seslaw(Zeschau?), Friedrich von Stentzsch – brat właściciela Szczańca – Hansa. W latach 1435-1467 zamek będący pod zarządem zakonu joannitów z Łagowa został zmodernizowany i rozbudowany. Komendantami zamku w tym czasie byli: Conrad von Burckersdorf (od 1439), później Nicolaus von Thierbach i Liborius von Schlieben. W 1488 r. na zamku przebywała rodzina księcia żagańskiego  Jana II – żona Katarzyna i dwie córki. W 1501 r. książę Zygmunt Jagiellończyk jako namiestnik Śląska nadał zamek w zarząd Hansowi von Nostitz. Po nim zamek otrzymał Wenzel von Haugwitz i jego dwóch synów, Johann i Wilhelm. Od 1540 r. z nadania cesarza Ferdynanda I króla Czech i Węgier zamek na ponad 100 lat znajdował się w rękach rodziny von Knobelsdorff. Po 1674 r. należał do właścicieli Przełazów – rodziny von Knigge. W latach 1687-1695 zamek zarządzany był przez pełnomocników margrabiego Brandenburgii, rekrutujących się z okolicznej szlachty. Po H. von Knigge zamek przejęli kolejno: Kilian von Sommerfeld(1688), Konrad von Troschke(1691), Hans von Osseck(Osiek)(1694),Theodor von Sommerfeld(1695). W 1699 r. decyzją cesarza Leopolda I zamek był w posiadaniu zakonu cysterek z Trzebnicy, stając się centrum administracyjnym cysterskich latyfundiów. W 1790 r. cysterki przekazały zamek władzom miejskim. Opustoszały od kilkudziesięciu lat popadający w ruinę zamek zakupiła w połowie XIX w. Auguste Sckerl z domu von Briesen. W latach 1859-60 właścicielem był przedsiębiorca budowlany Louis Kramm, później jego spadkobiercy w tym Gustaw Kramm, właściciel firmy budującej kolej marchijsko-poznańską. Część majątku w 1868 roku wykupiło miasto i w 1898 roku przekazało siostrom boromeuszkom. Część posiadała rodzina Tietz, która po 1916 r. przekazała pozostałą część majątku zamkowego siostrom boromeuszkom, które do czasów II wojny światowej prowadziły tu szpital. Po wojnie w zamku działał ośrodek Caritasu, później znajdował się tu państwowy ośrodek rehabilitacyjny z oddziałem szpitalnym, mieszkaniami dla personelu i kaplicą szpitalną. W latach 1984-1989 przeprowadzono częściowy remont zamku.

swiebodzin-1944-lubuskie