JELENIN /Hirschfeldau/

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Żagań powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1299 roku, aczkolwiek początki wsi sięgają znacznie wcześniej. Ze względu na liczne podziały własnościowe-majątki na terenie wsi, będą one omówione numerycznie co ułatwi podanie nazwisk właścicieli. Na terenie wsi istniało sześć podstawowych majątków ziemskich.

MAJĄTEK I

W latach 1474-1620 majątek należał do rodziny von Konobelsdorff z Siecieborzyc. Później jest częścią majątku V/1667/, założonego w 1621 roku.

MAJĄTEK II

W 1321 roku należał do pastora Gundelin z Bożnowa, w latach 1321-1543/1620 do Zakonu Augustianów z Żagania.

MAJĄTEK III

Najstarszy majątek, o którym mowa już w 1299 roku. W latach 1299-1312 należała do rycerza von Ponickau.  Prawdopodobnie był lennikiem rodu von Pack z Żar. Od 1312 do 1810 roku majątek w rękach nowo założonego Zakonu Magdalenek z Bytomia Odrzańskiego, do jego sekularyzacji w 1810 roku.

MAJĄTEK IV

W latach 1404-1521 należał do rodu von Promnitz. W 1516 roku dochodzi do podziału majątku pomiędzy braćmi von Promnitz- Marcus`em i Heinrich`em. Od 1516 do 1524 roku część majątku prawdopodobnie jako lenno w rękach rodu von Koenigsfeld. W 1521 w rękach cesarskich. w 1522 roku na krótko należał do rodu von Schlieben, później całość w rękach rodu von Knobelsdorff, właścicieli majątku V.

MAJĄTEK V

W 1346 roku w rękach rodu von Nechern. W latach 1393-1620 w posiadaniu rodu von Knobelsdorff. W 1620 w rękach cesarza, który sprzedał majątek w roku 1621 rodzinie von Nechern z Chich- posiadała majątek do 1666 roku. W 1666 roku wyraźny podział na Folwark Górny, Środkowy i Dolny. W 1666 roku dobra w rękach rodziny von Gersdorf, w tym samym roku przechodzą w posiadanie córki, Pani von PreinFolwark Dolny w 1666 roku należał do rodziny von Nechern, w tym samym roku przejmuje go Pani von Prein, która przez małżeństwo wnosi majątek rodzinie von Kottwitz z Broniszowa. Majątek w ich rękach do 1669 roku. W 1669 roku dobra w posiadaniu rodu von Garnier. W latach 1678-1776 dobra przejęte przez Zakon Joannitów z Żagania, tym samym doszło do scalenia z majątkiem II. W 1776 roku pod administracją państwową. W 1787 roku majątek w rękach rodziny von Neumann z Dzietrzychowic. W latach 1787-1805 właścicielem jest rodzina von Franckenberg– w 1789 doszło do scalenia z majątkiem VI, w 1797 z Folwarkiem Środkowym. Dość częste zmiany właścicieli w latach następnych- 1805- von Francke z Siecieborzyc, 1817- von Knobelsdorff, 1853- von Sydow, 1856-1905- Bonte. W roku 1869 doszło do podziału majątku- Górny Folwark do 1905 roku w rękach rodziny Bonte, w latach 1905-1940 do rodziny Crusemann. Folwark Dolny i Środkowy w rękach Pani Oswald, z domu Bonte, która przez małżeństwo w 1869 roku wnosi majątek rodzinie Tomaszewski. W ich rękach dobra do 1940 roku. Folwark Środkowy w 1666 należał do rodziny von Kiesewetter, w 1691 roku do rodziny von Knobelsdorff z Siecieborzyc, od 1701 roku do rodziny von Knobelsdorff z Chich. W 1797 roku majątek zakupiła rodzina von Franckenberg, scalając go z Folwarkiem Górnym i Dolnym.

MAJĄTEK VI

Utworzony w 1592 i 1594 roku z gruntów folwarku kościelnego i gruntów kościelnych. W 192 roku w rękach rodu von Seelstrang, w 1601 roku w posiadaniu rodziny Raethel, w 1668 roku w rękach rodziny Wagner z Żagania. Zmiana w 1702 roku zakupuje grunty rodzina von Seidel. W 1789 zakupione przez rodzinę von Franckenberg i włączone do majątku V.

Jelenin- pałac wg Dunckera

DWÓR

Dwór w obecnej postaci klasycystyczny, wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku w wyniku przebudowy siedziby późnorenesansowej z około 1620 roku. Ceglany, założony na planie prostokąta z płytkimi ryzalitami na osi elewacji frontowej i ogrodowej. Piętrowy, ryzalit elewacji frontowej trzykondygnacyjny, opięty pilastrami, zwieńczony tympanonem. Dach mansardowy. Dwór usytuowany na skraju niewielkiego parku krajobrazowego z drugiej połowy XVIII wieku.
Po II wojnie światowej w rękach PGR. Obecnie w posiadaniu AWRSP stanowiąc trwałą ruinę.

424

428437430426442

 

Jelenin Gorny pow. Zagan, lubuskie

PAŁAC

W Jeleninie Górnym zachował się pałac powstały prawdopodobnie za czasów Charlotty von Franckenberg w latach 1791-1805, wdowy po generale, który w tym czasie był właścicielem całego Jelenina- Górnego i Dolnego. Budowa była kończona przez następnych właścicieli, prawdopodobnie za czasów Johanna Louisa Bonte. Pałac jest budowlą dwukondygnacyjną , na wysokim podpiwniczeniu, zamknięta dachem czterospadowym. W latach 1869-1871, kiedy właścicielem był Johann Louis Bonte, dobudowano do elewacji południowej palmiarnię, zmieniono wystrój elewacji oraz wnętrz. Elewacjom nadano kostium klasycystyczny. Od zachodu bryłę pałacu urozmaica kolumnowy portyk w porządku antycznym. Okna wieńczą trójkątne naczółki wsparte na żłobkowanych konsolach wolutowych. Wnętrza bogato zdobione sztukateriami z ornamentem roślinnym oraz przedstawieniami figuralnymi, urozmaicały ceramiczne kominki w stylu neorokoka oraz neoklasycyzmu. Ściany sal wyłożone zostały drewnianą, płycinową boazerią.
Po 1945 roku w zarządzie PGR, od lat 90-tych XX wieku AWRSP. Obecnie w rękach prywatnych.

419 417 412 421

Kościół pw Św. Mikołaja

420

Screen Shot 109