ŻERZYNO /Ornshagen/

Wieś położona w gminie Resko powiatu łobeskiego. Przez 4 stulecia należała do pomorskiego rodu von Borcke– wzmiankowany Adrian Heinrich i Carl Philipp von Borcke.  W 1666 roku wieś podzielona na 3 działy majątkowe należące do: Antoniusa von Borcke, Lorenza von Wedel i żony Christopha Henninga von Wedel. W 1826 roku Karl Ludwig von Borcke za 168 000 talarów sprzedaje majątek braciom: Ernstowi Gottfriedowi  Georgowi hrabiemu von Bülow-Cummerow i Georgowi Bernhardowi hrabiemu von Bülow-Cummerow. W 1827 roku cały majątek należał już do Ernsta. Ernst Gottfried Georg hrabia von Bülow-Cummerow umiera w 1851 roku. Dobra dziedziczy Henriette Caroline Luise  von Bülow(08.07.1809-24.10.1858). W 1857 roku dobra są w posiadaniu Hansa Adolpha hrabiego von Bülow(10.02.1807-12.02.1869). Po śmierci Hansa Adolpha majątek dziedziczy czworo rodzeństwa: Elise Luisa Adelheida hrabina von Bassewitz, Adelheid Ernestine Sophie hrabina Perponcher-Sedlnitzky(04.04.1833-18.04.1891), zamężna za Ludwigiem Nicolausem Friedrichem Ernstem Gustavem hrabią von Perponcher-Sedlnitzky(1827-1914), Marie Hedwig Emilie i Hans Gottfried George hrabia von Bülow. Z powodu kłopotów finansowych dnia 30 marca 1876 roku dobra zostają sprzedane. Zakupił je mąż Adelheid, Ludwig Nicolaus Friedrich Ernst Gustav hrabia von Perponcher-Siedlnitzky. Mieli 3 synów i dwie córki. Dobra odziedziczył Wilhelm Gustav Ludwig Karl hrabia von Perponcher-Sedlnitzky(15.06.1866-01.06.1930), ożeniony z Evą-Marią von Wilamowitz-Mӧllendorff. Posiadali dobra do 1945 roku. W 1910 roku majątek liczył 726,56 ha gruntów a w 1929 roku liczył 749 ha gruntów.

Borck hrabia

Bulow-Cummerow

Perponcher-Sedlnitzky (3)

 

 

 

Zerzyno ok. Reska, zachodniopomorskie

Żerzyno, zachodniopomorskie

Żerzyno- pow. Łobez, zachodniopomorskie

Żerzyno pow. Łobez, zachodniopomorskieŻerzyno pow. Łobez, zachodniopomorskie

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

W latach 1872-73 na bazie starszej budowli powstał pałac, którego budowa prawdopodobnie doprowadziła do zadłużenia majątku. Spalony przez Rosjan w 1945 roku i zburzony. Pozostałością po założeniu jest park krajobrazowy z aleją dojazdową. W części południowej położony był zespół dworski z budynkami gospodarczymi.

Żerzyno 1912, zachodniopomorskie

Żółwino /Wollmirstaedt/

Wieś położona w gminie Wolin powiatu kamieńskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1560 roku. Na terenie wsi istniało założenie dworsko-folwarczne. Do XIX wieku majątek był własnością miasta Wolin. W 1853 roku majątek należał do rodziny Struck. W 1870 roku majątek liczący 3105 mórg należał do Titusa Struck. W 1879 roku właścicielem dóbr był niejaki Schrader a dobra liczyły sobie 596,26 ha gruntów. Na początku XX wieku majątek przejęty przez państwo pruskie. W 1910 roku majątek liczył 419 ha gruntów. W 1928 roku dobra liczyły 209 ha gruntów i dzierżawione były przez niejakiego Steifensand. Jeszcze w 2013 roku mowa jest o ruinie dworu oraz o resztkach zabudowy folwarcznej- stajni i 2-ch oborach.

ŻUBRÓW /Herzogswalde/

Wieś położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego, której początki sięgają XIII wieku. Wielokrotnie wzmiankowana jako Herczogenwalde, Hertzigenwalde, Herzigen Waldo. Po raz pierwszy wzmiankowana dopiero w 1461 roku jako Herzogenwalde, Hertzigenwalde lub Herzigen Waldo.  W latach 1477-1731 Żubrów był własnością rodziny von Waldow z Lubniewic i Glisna. W 1565 roku wymieniony Kaspar von Waldow z synami a w 1598 roku Christoph von Waldow z Glisna i jego syn Kaspar von Waldow. W 1685 roku Hans Sigismund von Waldow zastawił majątek na 30 lat Pani Lucanus, wdowie po łagowskim komorniku. W 1698 roku zastaw wykupiony przez Balthasara Friedricha von Waldow(zm.1714r.). Był budowniczym dworu. W 1715 oraz wg spisu z 1718/19 roku dzierżawcą majątku był kapitan David Sebastian von der Marwitz. Majątek stanowił lenno rodu von Waldow.  W 1731 roku wieś przechodzi na własność rodziny von Schӧning, a w 1740 roku należy do hrabiego(barona) von Schmettau oraz do rodziny von Waldow. W 1810 roku właścicielem majątku była hrabina von Schmettau. W 1828 roku hrabina von Schmettau, z domu von Behr-Negendank sprzedała dobra urzędnikowi Paulowi Lebrechtowi Leese, który w 1837 roku za sumę 36000 talarów sprzedaje majątek nieznanej z nazwiska osobie. W 1841 roku za 47250 talarów majątek zakupił major Wilhelm Rosenstiel. Rodzina nobilitowana w 1845 roku. Majątek Wilhelma von Rosenstiel w latach 1850-53 obejmował 3318 akrów ziemi. W 1857 roku własność majora von Rosienstiel. W 1879 roku majątek o powierzchni 730,70ha należał do niejakiego Haberstrӧhm. Pod koniec XIX wieku dobra są w posiadaniu rodziny von Bonin. W 1895 roku wymieniona Pani von Bonin, której majątek obejmował 774ha gruntów. W 1914 roku majątek obejmował 774ha i należał do Pani von Bonin. W skład majątku wchodził folwark Suchcin(Marienwalde). W 1925 roku majątek zakupił Waldemar Friedrich Johannes von Bӧttlinger(*1886-+1945) z Jarnatowa żonaty z Lotte Mathilde Schniewind(*1890-+1989). W 1929 roku- majątek obejmował  490ha wraz z folwarkiem Suchcin(Marienwalde).  Do 1945 roku majątek dzierżawiony przez Adolfa von Bülow. Waldemar Friedrich Johannes von Bӧttlinger był właścicielem Żubrowa do 1945 roku. Zmarł w sowieckim obozie w Krzeszycach w 17.03.1945 roku.

Żubrów-pałac na płn od Sulęcina001

Żubrów-pałac

PAŁAC

Co do powstania pałacu istnieją dwie daty: jedna podaje połowę XVII wieku(wg Helmigka), druga za datę powstania podaje się okres po 1698 roku a przed 1714 rokiem. Zleceniodawcą budowy pałacu był Balthasar Friedrich von Waldow. Kilkakrotnie przebudowywany, po raz pierwszy w latach 1760-1770, w 1800 roku oraz w połowie i pod koniec XIX wieku. Po II wojnie światowej pałac do roku 1950 zajęty był przez wojska radzieckie, później polskie. Po 1950 roku pałac i zabudowania gospodarcze wchodziły w skład miejscowego PGR-u, później Lubniewickiego Kombinatu Rolnego jako Zakład Rolny Żubrów. Od początku lat 90-tych wchodzi w skład Agencji Rolnej Skarbu Państwa Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Od 1997 roku dzierżawione są przez Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „JUMARK” z Kostrzyna. Obecnie własność prywatna. Pałac o cechach baroku, Murowany, dwukondygnacyjny z poddaszem, założony na planie prostokąta, kryty dachem mansardowym, podpiwniczony. Obecnie w złym stanie technicznym, popadający w ruinę. Na południe od pałacu rozciąga się park typu krajobrazowego, założony zapewne w XVIII wieku.

zubrow-1895-lubuskie

ŻUKÓW /Suckau/

Wieś położona w gminie Nowe Miasteczko powiatu nowosolskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1295 roku. W 1314 roku część gruntów należała do rodu von Buntenese, część do Katheriny von Borna. W 1421 roku wieś należy do kościoła głogowskiego. W 1444 roku właścicielem wsi jest Nickel von Suckau. Później wchodzi w skład majątku braci von Glaubitz(Hansa, Kaspara, Balzera i Melchiora). W 1475 roku wieś z rąk Henryka XI otrzymuje Nickel von Schweinitz z Bukowic. Około 1495 roku dobra te posiada Bernhard von Schweinitz. Po śmierci Bernharda II von Schweinitz w 1561 roku wieś zakupił Fabian von Schӧnaich. Wieś po wojnie trzydziestoletniej za długi trafiła w ręce głogowskich jezuitów. Po spłaceniu długu w wieku XVIII ponownie jest własnością książąt von Schӧnaich-Carolath.  Pod koniec XVIII wieku wieś podzielona na dwie części- jedna w rękach książąt von Schӧnaich-Carolath, druga własność rodziny von Logau. Do 1945 roku majątek w rękach książąt von Schӧnaich-Carolath-Beuthen.

Żuków pow. Szprotawa, lubuskie

We wsi pozostałości po folwarku: znacznie przebudowany dwór oraz zabudowa gospodarcza.

Żuków 1937, lubuskie

ŻUKÓW PYRZYCKI /Succow,Suckow a.d. Plöne/

Wieś położona w gminie Przelewice powiatu pyrzyckiego. Od XV wieku wieś stanowiła lenno rodu von Schӧning. W 1494 roku wzmiankowany Lüdecke von Schӧning żonaty z panną von Küssow. W  1575 roku wieś posiada Balzer von Schӧning, żonaty: 1.z Anne von Holzendorf-Jagow, 2. z Anne von Busch z Karłwic(Neuenfelde). W 1621 roku wspomniany Richard von Schӧning żonaty z Marie von Mildenitz z Łęczycy(Lenz). W 1665 roku wzmiankowany jako właściciel Heinrich von Schӧning żonaty z 1. Ursulą von Sacken, później z 2. Ilse von Blankensee. W 1681 roku wymieniony generał Ernst Lüdecke von Schӧning a w 1696 roku generał Hans Adam von Schӧning żonaty z Johanną Margarethą von Pӧllnitz. W 1734 roku majątek posiada Hans Heinrich von Schӧning żonaty z Anną Gottliebe von Sack. Kolejnym właścicielem dóbr był w 1742 roku major Hans Lupold von Schӧning, kawaler. Po nim majątek dziedziczy major Ernst Sigismund von Schӧning(1778), żonaty z Kathariną von Papstein z Pomietowa(Pumptow). W 1807 roku właścicielem dóbr jest landrat August Ernst von Schӧning żonaty z Amalie von Papstein z Morzycy(Blumberg). Kolejno w 1858 roku dobra posiada August Peter Sigismund von Schӧning, w 1874 August Ludomillus von Schӧning oraz Hermann Richard von Schӧning. W 1910 roku właścicielem majątku był Ernst Herman von Schӧning a dobra liczyły 795,62 ha gruntów. W 1929 roku dobra nadal należały do Ernsta Hermana i liczyły sobie 814 ha gruntów. W latach 30-tych XX wieku dobra należą do Fritza Dreetz. Po 1945 roku własność Skarbu Państwa. Na terenie majątku utworzono PGR a pałac służył za mieszkania dla pracowników. Obecnie w rękach prywatnych, opuszczony.

von Schoening

Żuków-pałac

Żuków Pyrzycki-pałac

Żuków Pyrzycki pałac

ZESPÓŁ PAŁACOWY

W latach 1877-78 Hermann Richard von Schӧning zbudował pałac wg projektu swojej żony Luise a wykonawcą prac budowlanych był Ferdinand Neubarth z Wriezen. Eklektyczna budowa założona na planie prostokąta, wieżą w narożu, podpiwniczony.

Zuków pyrzycki 1936, zachodniopomorskie

Żukowo /Suckowshof/

Wieś położona w gminie Brojce powiatu gryfickiego. Wzmiankowana w 1224 roku, kiedy należała do klasztoru w Białobłokach. Wieś była domeną kościelną do sekularyzacji dóbr. Na początku XIX wieku we wsi założono folwark będący własnością Trzebiatowa. W 1870 roku dobra będące domeną państwową obejmowały 2169 mórg ziemi a w 1879 roku obejmowały 552,57 ha gruntów. Folwark prowadził hodowlę koni na potrzeby wojska.

ŻURAWICE /Schloss Apenburg/

Wieś położona w gminie Wolin powiatu kamieńskiego. W pobliżu wsi około 1,5 km na zalesionym wzgórzu znajdują się ruiny pałacu Apenborg/Apenburg/. Prawdopodobnie na wzgórzu w XIV wieku stał zamek, w 1324 roku należący do rodu von Apenburg, do którego należały również pobliskie miejscowości- Mokrzyca Wielka, Mokrzyca Mała. W 1484 roku prawa lenne do wsi potwierdzone Jasperowi von Apenburg przez księcia pomorskiego Bogusława X. W 1780 roku majątek dziedziczą synowie siostry majora Ernesta Bogusława von Apenburg: kapitan baron Fryderyk Eugen Erdmann  von Hiller-Gӓrtringen i porucznik baron Bernhard Fryderyk Heinrich von Hiller-Gӓrtringen. W XIX wieku wymienia się barona Carla Ludwiga von Hiller-Gӓrtringen oraz Katharinę von Hiller, z domu von Hoeppner. W 1939 roku właścicielem jest rodzina von Weltzi(e)n. Wymienia się Ernę von Weltzi(e)n, z domy baronówna von Hiller-Gӓrtringen.

Apenburg

ZAMEK I PAŁAC

W średniowieczu na wzgórzu stał zamek należący do rodu von Apenburg. Prawdopodobnie w XIX wieku na murach starszej budowli postawiony został pałac, obecnie nieistniejący. Przed 1939 rokiem pałac stał opuszczony, zwano go “Zamkiem duchów”/Geschpenster Schloss/. Od marca 1945 roku w pałacu stacjonowały wojska niemieckie, mające za zadanie osłonę miasta Wolin. Ślady ostrzału wzgórza widoczne w lesie jeszcze po 70-latach po wojnie. Czy pałac został wysadzony przez wojska niemieckie czy radzieckie nie wiadomo. Już w 1945 roku był ruiną. Podobno część cegieł “powędrowało” na odbudowę Warszawy. Prawdopodobnie w latach 70-tych część pozostałych murów zostało wysadzonych przez wojsko polskie. Od głównej drogi, drogą leśną pod górę po około 20-u minutach spokojnego marszu trafiamy na miejsce.

Widoczne do dziś/lipiec 2015/ leje po bombach.

Screen Shot

ŻYCHLIKOWO /Siegelkow/

Wieś położona w gminie Przybiernów powiatu goleniowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1317 roku(Zyckelkow) oraz w 1408(Sygelkow). Należała do rodu von Kӧller. W 1375 roku właścicielem był Arnold von Kӧller, zamieszkujący miejscowy zamek. Posiadają dobra do XVIII wieku. W 1735 roku wieś należy do Bogislausa Henninga von Kӧller. W drodze dziedziczenia około 1756 roku dobra otrzymuje Bogislav Ernst von Wedel, syn córki siostry Bogislausa Henninga von Kӧller Marie Helene von Podewils, z domu von Münchow. Po jego śmierci 08.03.1756 majątek przechodzi na jego brata, kapitana Friedericha Wilhelma von Wedel, który umiera 08.02.1764 roku. Po nim dobra odziedziczył Lorenz George von Wedel(*1702-+17.08.1780), dwukrotnie żonaty:1. Charlotte Luise von Papstein(+1742), 2.Dorothea Friederike hrabianka von Schlippenbach(*1715-+1774). Miał dwóch synów: Otto von Wedel(*13.06.1752-+02.10.1808) i Ernsta von Wedel(*10.05.1757-+01.02.1827).  Dnia 06.10.1777 roku sprzedaje wieś Alexandrowi Heinrichowi von Wrede, który jest zresztą synem Marie Helene von Podevils, po drugim mężu, von Wrede.  Od wdowy po Aleksandrze majątek w roku 1781 zakupił duński generał piechoty Georg Ludwig von Kӧller-Banner(1728-1811). Drogą dziedziczenia dobra przechodzą w ręce Hansa Georga Alexandra Friedricha von Kӧller(*10.05.1752-+30.03.1820), syna Friedricha Augusta, ożenionego z Caroline Eleonore von Posern. Po nim dobra odziedziczył jego syn, Matthias von Kӧller(*30.11.1797-+23.05.1883), ożeniony z Juliane Mathilde von Wedel(1803-1859). Miał z nią dwóch synów: Georga Ernsta Maximiliana von Kӧller(1823-1916) i Ernsta Matthiasa von Kӧller(1841-1928). W 1870 roku majątek obejmował 3243 morgi ziemi a w 1879 roku, kiedy majątek należał do Ernsta Matthiasa obejmował 817,27 ha ziemi. W 1910 roku Własność Georga von Kӧller a dobra liczyły 847 ha gruntów. W 1928 roku majątek posiadali Hans Joachim von Kӧller i Georg Alfred von Kӧller a dobra obejmowały 827 ha ziemi. Posiadali majątek do 1945 roku. Ostatnim właścicielem dóbr był Hans Joachim von Kӧller-Kantreck.

ZAMEK

Niedaleko wsi znajdują się ruiny zamku von Kӧller oraz cmentarzysko kurhanowe o pow. 1,90ha. Początki zamku sięgają 1170 roku, kiedy został zburzony przez wojska króla Danii Waldemara I. Odbudowany wzmiankowany w 1428 roku. W 1939 roku na wzgórzu zachowane były mury grubości ok. 3m, otaczające plac o wymiarach 29×33 m, w obrębie których w ich południowo-wschodnim narożniku znajdowała się wieża. Samo wzgórze chronione wałami i fosą.

ZESPÓŁ DWORSKI

W południowej części wsi położony był majątek ziemski. Po zespole zachował się budynek gospodarczy

ŻYDOWCE /Sydowsaue/

Miejscowość jest obecnie częścią miasta Szczecin położona na osiedlu Żydowce-Klucz. Założona w 1750 roku przez radcę Kamery Wojenno-Skarbowej Richarda Christopha von Sydow. Tereny pod wieś zakupił von Sydow od Pomorskiej Kamery Wojenno-Sądowej w 1747 roku. Majątek na przełomie XIX/XX wieku należał do rodziny Knust. W 1910 roku majątek należący do rodziny Knust liczył 250 ha gruntów. Później właścicielem został Guido książę Henckel von Donnesmarck(10.08.1830-19.12.1916). Na terenie majątku buduje fabrykę sztucznego jedwabiu. W 1911 roku zakład wszedł do spółki pod nazwą Zjednoczone Fabryki Materiałów Błyszczących-Wupperthal-Eberfeld.

MAJĄTEK

Po założeniu zachował się budynek z przełomu XVIII/XIX wieku.

WILLA

 

 

Żydowce-Klucz, zachodniopomorskie