BARDO /Wartha/

Miasto gminne położone w powiecie ząbkowickim. Jako osada istniała już w X wieku. Po raz pierwszy wymieniona w 1096 roku. W tym czasie zniszczony przez wojska czeskie. Kasztelanami bardzkimi byli- Sobiesław /1203/, Dzierżko-Peregryn/1223/, Bogusław Jarosławowic/1261/, Jan syn Żerzucha/1269/, Jarosław Mroczkowic z Owiesna/1283/. W 1301 roku teren grodu zakupili cystersi, którzy do 1810 roku byli właścicielami miasta. Prawa miejskie Bardo otrzymało w 1322 roku. Do tego roku był polskim grodem granicznym na Śląsku. W 1322 roku leżało w granicach księstwa świdnickiego, w latach 1322-1548 Bardo  w granicach księstwa ziębickiego, w latach 1548-1565 należało do księstwa legnicko-brzeskiego, w latach 1565-1742 w granicach księstwa ziębickiego, w latach 1742-1945 w Królestwie Pruskim  i Niemiec.

Na terenie Bardo-Opolnica znajduje się zameczek myśliwski z połowy XIX wieku.

Bardo 1937r.

Plan miasta z 1937 roku.

BAWOROWA /Beerberg/

Dawniej samodzielna wieś, obecnie część miasta Leśna, położona w gminie Leśna powiatu lubańskiego. Podzielona była na część Górną i Dolną oraz Małą stanowiącą przysiółek Leśnej. W 1371 roku księżna Agnieszka nadała wieś w lenno Bernhardowi von Üchtritz. Umiera w 1406 roku. Dobra dziedziczą jego trzej synowie: Heinrich, Hans i Bernhard. W 1516 roku wieś kupuje rodzina von Debschütz. Po śmierci Heinricha von Debschütz w 1545 roku wieś otrzymał jego syn, Hans Debschütz, zmarły w 1589 roku, założyciel linii rodu z Baworowej. Po jego śmierci część Górną otrzymał syn jego Jonas(*1560-+1657), a Dolną syn Melchior(*1562-+1639). Melchior von Debschütz z małżeństwa z Sabine von Eberhard miał ośmiu synów. Najstarszy Joachim(*1591-+1657) otrzymał część Górną, młodszy Melchior auf Schadewalde(ze Smolnik)(*1592-+1668) otrzymał część Dolną. Część Dolną w 1666 roku otrzymał czwarty syn Joachim Ernst(*1638-+1672), który dokupił część Górną. Joachim Ernst von Debschütz miał syna Ernsta Conrada(+1673), na którym wymarła linia z Baworowej rodu von Debschütz. Część Górna od 1717 roku należała do Antona Gottlieba von Kirchhof. Anton Gottlieb(+1750) pochodził z bogatej kupieckiej rodziny działającej w Lubaniu. Dnia 03.08.1727 roku otrzymałod cesarza szlachectwo z predykatem von Grünkirch. Ożenił się z panną von Uechtritz z gałęzi Kleinneundorf. W 1748 roku sprzedał majątek. Od 1770 roku dobra należą do Johanna Georga von Hohberg, który w 1787 roku scala dobra w jeden majątek. W latach 1800-1830 właścicielem majątku jest Hans von Bissing, później jego syn Adolf baron von Bissing(*1800-+1880). Od 04.05.1880 dobra dziedziczy jego córka Marie Auguste baronowa von Haugwitz(*1842-+1915). Kolejnym właścicielem jest syn, Wilhelm von Haugwitz z Wleńskiego Gródka. W tym czasie majątek jest dzierżawiony- część Górna przez Karla von Haugwitz, część Dolna przez Franza Dittmar. Dolna część należała do rodzin: von Tschirnhaus, von Link und Hüstbach, von Eben, von Salza, von Felsenstein, Glafey. W maju 2017 roku rozpoczęto odbudowę pałacu. Do końca tego roku będą wylane stropy we wszystkich pomieszczeniach. Pozostałe prace, w tym odbudowa budynków gospodarczych z odtworzeniem podwórza kontynuowane będą w latach następnych. Na całość przeznaczono około 38 mln złotych.

 

 

PAŁAC

Około 1800 roku wybudowano pałac w stylu klasycystycznym, przebudowany w 2 połowie XIX wieku. Budynek zbudowany na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, kryty dachem mansardowym, częściowo podpiwniczony. Po wojnie pałac zaadoptowany na biura PGR. Obecnie własność prywatna, ruina.

BEŁCZ WIELKI /Oderbeltsch/

Położony w gminie Niechlów powiatu górowskiego. Wzmiankowany już w 1281 roku(Baltz), kiedy należała do braci Dzierżka, Henryka i Dalesza de Corentzka z Bełcza. W zachodniej części wsi położony był majątek, który w 1787 roku należał do hrabiego Hansa Ernsta Emil von Kalckreuth(1728-1792) z Podbrzezia Dolnego, założyciela pierwszej linii hrabiowskiej rodu. W 1760 roku ożenił się z hrabianką Constantią Augustą Sophią von Schlabrendorf(1742-1813), córką ministra Śląska, hrabiego Ernsta Wilhelma.  W 1786 roku Hans Ernst otrzymał tytuł hrabiego. Miał z nią dwóch synów: Hansa Wilhelma Adolpha(1766-1830) i Ludwiga Ernsta Heinricha Konstantina(1771-1847). Po śmierci ojca Bełcz Wielki przypadł w spadku Ludwigowi Ernstowi Heinrichowi Konstantinowi, późniejszemu generałowi dywizji. W 1800 roku ożenił się z Jeannette von Unruh(1772-1855), owdowiałą Panią von Buchholtz, z którą miał dwie córki i syna, hrabiego Ryszarda(1808-1879), pruskiego szambelana i generała porucznika. Przed 1830 rokiem Ernst Heinrich sprzedał majątek rodzinie Schӧnborn. Po 1860 roku dobra zakupiła rodzina Dürr. W 1894 roku majątek Ludwiga Dürr obejmował 436ha gruntów. Po śmierci Ludwiga Durr majątek odziedziczyli synowie: Ludwig i Konrad(1867-1930). Około 1909 roku majątek zakupił Wilhelm Gilka-Bӧtzow(1880-1921). Po śmierci majątek zarządzany przez Kurta Moeller, który stał się jego dzierżawcą. Przed 1937 roku majątek rozparcelowany przez Śląskie Towarzystwo Krajowe. Właścicielem resztówki był Fritz Taube. Ale nie obejmowała pałacu, w którym mieściła się szkoła Hitlerjugend.

PAŁAC

 

Do 1910 roku stał pałac zbudowany w latach 30-tych XIX wieku przez rodzinę Schӧnborn. Około 1910 roku Wilhelm Gilka-Bӧtzow zbudował na miejscu starszej budowli nową, neobarokową siedzibę. Po 1945 roku pałac zaadaptowano na potrzeby szkoły, która działała nieprzerwanie do 1997 roku. Po kilku latach miejscowi radni przekazali pałac fundacji, który następnie zakupił prywatny właściciel. Pozostający bez opieki przez kolejne lata był rozkradany i dewastowany aż w 2016 roku dzieła zniszczenia dokonał pożar. W 2023 roku znalazł nowego właściciela. Może szczęście mu tym razem dopisze…

BIEDRZYCHOWICE /Friedersdorf/

Wieś położona w gminie Olszyna powiatu lubańskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1300 roku(Frederichsdorf), kolejny w 1409 roku(Friedrichsdorff). Od końca XIV wieku do 1420 roku własność Cunradusa i Heinricha von Spiller. W latach 1420-40 wieś należała do rodu von Klüx z Czochy. Od 1453 roku dobra posiada rodzina von Nostitz. W 1651 roku Christoph von Nostitz sprzedał majątek Ernstowi von Warnsdorf, który już w 1660 roku sprzedaje je Hansowi Siegismundowi von Packish und Festenberg. W 1700 roku wieś wraz z majątkiem zakupił koniuszy elektora brandenburskiego Moritz Christian von Schweinitz und Crain. Kolejnym właścicielem był Johann Sigismund von Schweinitz und Crain(*1732-+1760). W 1787 roku Christian Hermann Ludwig von Schweinitz und Crain cały majątek sprzedał tajnemu racy dworu saskiego Gottliebowi Wilhelmowi hrabiemu von Bressler(+1814). W 1810 roku od ojca majątek odkupiła jego córka Johanna Wilhelmine Gottliebe, późniejsza hrabina von Reichenbach-Goschütz, od której dobra zakupił jej bratanek Hans Wilhelm Karl hrabia von Bressler. W 1843 roku majątek w posiadaniu Anny von Rayski z domu hrabianka von Bressler. W 1845 roku sprzedaje dobra radcy trybunału Adolphowi Oswaldowi von Blumenthal. W latach 1858-1863 właścicielem majątku był Friedrich Heinrich baron von Erhardt, który w 1863 roku sprzedał je Alexandrowi Friedrichowi Wilhelmowi baronowi von Minutoli-Woldeck(26.12.1806-17.12.1887). Był jednym z najwybitniejszych kolekcjonerów śląskich swoich czasów. Po nim dobra dziedziczy jego zięć, Joachim Friedrich hrabia Pfeil und Klein-Ellgut(1857-1924), niemiecki podróżnik, współtwórca Niemieckiej Afryki Wschodniej. Po jego śmierci dobra w posiadaniu wdowy Anny, z domu baronówny von Minutoli-Woldeck. Zmarła w 1936 roku jako ostania z niemieckiej linii baronów von Minutoli-Woldeck. Majątek odziedziczył adoptowany syn hrabiego Joachima i Anny, Ortwin Friedrich Ludwig Johann Valerian Oscar Rudolph hrabia von Pfeil und Klein-Ellgut, który zginął 03.09.1942 roku na Kaukazie. Majątek przejęła wdowa po nim, Maria-Karla z domu von Lingen, która opuściła pałac 12 lutego 1945 roku. W czasie wojny w pałacu znajdowała się składnica zbiorów prywatnych z Berlina. Po 1945 roku własność Skarbu Państwa z utworzeniem na terenie majątku PGR. Od 1947 roku do dzisiaj w pałacu mieści się szkoła. Obecnie jest to Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Marii Konopnickiej.

PAŁAC

Na miejscu obecnego pałacu stał dwór obronny, którego budowę rozpoczęto w 1527 roku a ukończono w 1580. Rozbudowany około 1702 roku  a już za czasów Moritza Christiana von Schweinitz und Crain zmodernizowany i rozbudowany w 1730 roku. Nastąpiły wtedy zmiany elewacji jak i wnętrz. Kolejna modernizacja pałacu nastąpiła w XIX wieku za czasów barona Minutoli. W 1890 roku pałac restaurowany. Kolejne remonty nastąpiły w roku 1966 i w latach 1974-78. Pałac w otoczeniu parku krajobrazowego o powierzchni 4,64 ha. Obok parku a na tyłach pałacu resztki zabudowy gospodarczej.

BIERKOWICE/Birgwitz/

Wieś położona w gminie Kłodzko powiatu kłodzkiego. Początki sięgają XIV wieku. Część wsi należała w tym czasie do rodu von Maltwitz, część do zakonu joannitów z Kłodzka. W 1443 roku własność rodu von Haugwitz. W 1649 roku majątek przejmuje poborca podatkowy Johann Karol Klinkert, nobilitowany ze zmianą nazwiska na Klinkowski von Birgwitz. Po nim dobra posiada Johann Karol junior. W 1697 roku zadłużony majątek zajęty i w 1700 roku zlicytowany. Przejęte w XVIII wieku przez rodzinę von Hartig, właścicieli państwa stanowego Korytów. W 1787 roku dobra nabył Anton hrabia von Haugwitz. Po jego śmierci w 1816 roku majątek dziedziczy córka, zamężna za hrabiego von Hoverden-Plenken. W 1823 roku sprzedaje majątek pułkownikowi Friedrichowi Wilhelmowi baronowi von Falkenhausen(*1781-+1840). Po jego śmierci dobra odziedziczyła córka z drugiego małżeństwa, Charlotta baronowa von Zedlitz-Neukirch(*1819-+1897) zamężna za Constantina barona von Zedlitz-Neukirch(+1889). Po śmierci baronowej Charlotty, majątek dziedziczy jej córka, Florentine von Zastrow, małżonka Alfreda von Zastrow. Po niej dziedziczy majątek jej syn, porucznik Rudolph von Zastrow, zmarły w 1917 roku. W 1926 roku jako właściciele wymienieni:  Constantine von Zastrow, Charlotte baronowa von Kottwitz, z domu von Zastrow i Luise von Zastrow. W 1927 roku majątek zakupił Horst Jochem Krause. Prawdopodobnie posiadał majątek do 1939 roku. Po wojnie dobra przejmuje PGR. Początkowo pałac zaadoptowano na mieszkania dla pracowników, późnie przejęty przez Wydział Oświaty w Kłodzku. Od końca lat 50-tych XX wieku w pałacu mieści się szkoła podstawowa.

 

 

 

 

 

 

PAŁAC

 W połowie XIX wieku na fundamentach XVIII dworu ówczesna właścicielka zbudowała późnoklasycystyczny pałac. Murowany z cegły, założony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, kryty płaskim dachem. W otoczeniu niewielki park krajobrazowy. Na północ od rezydencji resztki zabudowy folwarcznej.