RADUŃ /Radun/

Wieś położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. W 1879 roku majątek o powierzchni 186ha należał do rodziny Splettstӧsser. W 1896 roku majątek o powierzchni 263ha należał do Hellmutha Splettstӧsser a w 1914 roku majątek o powierzchni 263ha należał do Hansa Splettstӧsser. W 1929 roku jego majątek obejmował 288ha.

Zespół dworski

Prawdopodobnie zachował się dwór oraz zabudowania gospodarcze.

RADUŃ /Schwabach/

Nieistniejąca osada położona w gminie Goleniów powiatu goleniowskiego. Założona w 1312 roku. Początkowo należała do miasta Szczecin. W 1750 roku wieś otrzymał w darze generał von Stille od króla Fryderyka II. Na południe od centrum wsi położone było założenie dworskie z parkiem. Obecnie bez śladu po założeniu.

RADWANÓW /Seiffersdorf/

Historyczne wzmianki o Radwanowie są bardzo skąpe. Wieś powstała prawdopodobnie w końcu XIII w., a po raz pierwszy wzmiankowano ją w 1310 r. (Syfrydivilla). Własność rycerska zapewne wielokrotnie zmieniała właścicieli, wśród których wymienia się rodzinę von Rothenburg. W 1475 r. wsią władali bracia Nickel i Hans von Ebersbachowie. W 1535 r. właścicielem posiadłości był Christoph Schweinz. Później Radwanów należał do Wolffa von Brauna z Ciepielowa. Na przełomie XVII i XVIII w. właścicielem wsi Benjamin von Arnold. W 1791 r. wymieniana jest rodzina von Eckardt. W tym czasie wieś była już podzielona i składała się z trzech części – dolnej, środkowej i górnej. W połowie XIX w. we wsi znajdowały się 3 wiatraki, 2 olejarnie, cegielnia, browar i gorzelnia.

radwanow-1896-lubuskie

CZĘŚĆ DOLNA/Nieder/

Radwanów pałac Kudego

Ta część wsi w XVIII/XIX wieku należała do rodziny Rauer, posiadającej dwa folwarki.  W II połowie XIX w. rozbudowano dolny folwark. Przy dworze założono park krajobrazowy z dwoma stawami. W 1910 roku jak wynika z korespondencji właścicielem majątku dolnego i górnego był Artur Zimmermann.  Przed wybuchem II wojny światowej był nim Karl Kude. Po wojnie w folwarku dolnym zorganizowano PGR.

CZĘŚĆ ŚRODKOWA/Mittel/

Radwanów- pałac (1)

Radwanów- pałac Ekarta

Właścicielem Radwanowa środkowego była rodzina von Eckardt, która miała swój dwór (obiekt nie zachował się).  Ok. 1876 r. dzierżawcą środkowego majątku był Rudolf Schneider, potem dr Hentschel. Ostatnim właścicielem tej części Radwanowa był Kurt Ekart.

CZĘŚĆ GÓRNA/Ober/

Radwanów- nieistniejący dwór, lubuskie

Również część górna wsi zmieniała właścicieli,. W 1910 roku dobra należały do Artura Zimmermann

RADZANEK /Resehl/

Wieś położona w gminie Maszewo powiatu goleniowskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. W XV wieku należała do rodów: von Dewitz oraz von Petersdorff. Majątek rodu von Dewitz przechodzi w ręce hrabiów von Eberstein a po ich wymarciu w ręce rodu von Flemming. Później część wsi staje się własnością państwa pruskiego. W 1807 roku von Petersdorff wykupił od państwa jej część i scalił majątki w jeden. W 1870 roku majątek obejmował 1922 akrów ziemi a w 1879 roku 492,50ha ziemi. Właścicielem był wtedy Hermann von Petersdorff. Z tego rodu wzmiankowani Georg Christian Friedrich von Petersdorff oraz Konstantin von Petersdorff. W 1910 roku dobra wielkości 699,46 ha gruntów a w 1928 roku kiedy należała do Pommersche Landgesellchaft m.b.H. dobra obejmowały 683 ha gruntów. Po podziale dóbr tzw. resztówkę z dworem do 1945 roku posiadała rodzina Beyersdorff. We wsi dwa założenia folwarczne. W części południowej widoczne pozostałości po zespole dworskim w postaci budynków gospodarczych. W drugiej części dwór z parkiem dworskim oraz częściowo zachowanym ogrodzeniem.

RADZIKÓW /Reichenwalde vel Hermania Graben/

Wieś położona w gminie Cybinka powiatu słubickiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1329 roku. W 1353 roku wymieniony Jecke von Ratenow. W 1413 roku wieś należy do braci Hansa i Heinricha von Grünenberg. W 1476 roku należy do Hansa von Grüneberg. W 1545 roku zakupiona przez Hansa von Lossow z Boczowa. W 1598 roku własność synów Hansa: Kaspara i Bernda von Lossow. W 1644 roku dobra posiada rodzina von Lӧben. W 1726 roku wieś podzielona na dwa działy własnościowe należące do rodów: von Lӧben i von Thierbach. W drugiej połowie XVIII wieku wieś jest własnością rodu von Winning– wymieniony Hans Friedrich von Winning(1782). Po nich dobra przejęła rodzina von Zastrow(1793). Posiadała je do pierwszej dekady XIX wieku. Kolejnym właścicielem majątku była rodzina von Schütz(1828). Po nich majątek przejmuje rodzina hrabiów von Haslingen, która była właścicielem dóbr do początku XX wieku. Ostatnim właścicielem majątku była rodzina von Freeden-wymieniony Hans Karl von Freeden.

Radzików-dwór

Dwór zbudowany w XVIII wieku, przebudowany gruntownie i rozbudowany w XIX  i  XX wieku, remontowany w latach 1970-1972. Murowany z cegły, parterowy, założony na planie prostokąta, z dobudówką od wschodu, z facjatami na osi elewacji północnej i południowej. Położony wśród niedużego krajobrazowego parku z XVIII wieku.

radzikow-1896-lubuskie

Radzim /Radem/

Wieś położona w gminie Radowo Małe powiatu łobeskiego. Była lennem rodu von Dewitz, którą to wieś posiadali do XVIII wieku. W latach 1764-1798 właścicielem dóbr był Johann Daniel von Reppert(*26.11.1726-+16.02.1800), którego żoną była Amalie Elisabeth von Dewitz(*1732-+26.08.1788).W połowie XIX wieku przez krótki okres czasu właścicielem majątku był porucznik Carl Friedrich Wilhelm von Natzmer/1857-1862/. W 1870 roku kiedy właścicielem majątku była rodzina Kannenberg dobra obejmowały 3504 morgi ziemi. W 1879 roku  właścicielem majątku była rodzina von Ramin a dobra liczyły 821,35 ha gruntów. Od początku XX wieku właścicielem dóbr radzimskich byli hrabiowie von Kӧnigsmarck– wymieniany Wichard hrabia von Kӧnigsmarck. W 1910 roku ich majątek obejmował 821,356 ha gruntów. W 1928 roku właścicielką dóbr była Dorothea hrabina von Kӧnigsmarck z dziećmi a dobra liczyły 902 ha gruntów.

 

 

 

 

ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWO-FOLWARCZNE

W skład założenia wchodzi- dwór położony w parku krajobrazowym, obecnie zaniedbanym, budynki gospodarcze, resztki oryginalnego ogrodzenia. Dwór zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, jednokondygnacyjny, kryty dachem dwuspadowym. Prawdopodobnie dwór zbudowany przez rodzinę von Natzmer, rozbudowany i przebudowany po 1910 roku przez hrabiów von Kӧnigsmarck.

RADZISZEWO /Retzwosfelde/

Wieś położona w gminie Gryfino powiatu gryfińskiego. Założona w 1751 roku, której pierwszym właścicielem był Friedrich von Sydow. Z powodu kłopotów finansowych sprzedaje dobra w 1753 roku podpułkownikowi Carlowi Kristophowi baronowi von der Goltz. Od początku XIX wieku właścicielem dóbr był Ernst Gottlieb Ratt, zmarły w 1822 roku. Dobra przejmuje wdowa po nim, pani Ratt, która wychodzi za mąż za Friedricha Augusta Kӧgel. Dobra przejmuje syn Ernsta Gottlieba. Zmarł w 1849 roku. Majątek w rękach wdowy, która sprzedała dobra w roku 1867 niejakiemu Zelter. W 1910 roku majątek będący w rękach Rudolfa Zelter liczyły 310,68 ha gruntów. W 1922 roku ziemiańskie gruntu zostają wydzierżawione rolnikom z wioski. Dobra z dworem w 1928 roku posiadał Rudolf Zelter i liczyły 296 ha gruntów.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Dwór stał po zachodniej stronie wiejskiej drogi, gdzie droga odgałęzia się na wschód od kościoła.

Radziszewo, zachodniopomorskie

RAJ

Wieś położona w województwie tarnopolskim powiatu brzeżańskiego. Obecnie na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim, w rejonie brzeżańskim. Położona 2 km od Brzeżan. Należała do Sieniawskich herbu Leliwa. Po śmierci ostatniego z rodu, Adama Mikołaja(*1666-+1726) majątek odziedziczyła jedyna jego córka, Maria Zofia(+1771), która dwukrotnie była zamężną. Po raz pierwszy za Stanisławem von Denhoffem(Dӧnhoff) herbu Dzik(*1673-+1728), hetmana polnego litewskiego, ostatniego męskiego przedstawiciela polskiej linii rodu. Po 4 latach małżeństwa umiera. Młoda wdowa ponownie wychodzi za mąż za Augusta Aleksandra księcia Czartoryskiego herbu Pogoń Litewska(*09.11.1697-+04.04.1782), wojewodę ruskiego. Przez małżeństwo ich córki Izabeli Elżbiety(*21.05.1736-+25.11.1816) z Stanisławem księciem Lubomirskim herbu Szreniawa bez Krzyża(*25.12.1722-+12.08.1783), marszałkiem wielkim koronnym wniosła Raj w dom Lubomirskich.  Córka księcia Stanisława- Aleksandra(*1760-+19.03.1831) wyszła za mąż za Stanisława Kostkę hrabiego Potockiego herbu Pilawa(*1755-+14.09.1821), prezesowi Senatu Królestwa Polskiego. Tym samym Brzeżańszczyznę wraz z Rajem w dom Potockich. Kolejnym dziedzicem majątku był syn Stanisława Kostki- Aleksander Stanisław hrabia Potocki(*15.05.1778-+26.03.1845), kasztelan Królestwa Polskiego, żonaty z Anną hrabianką Tyszkiewiczówną, a po raz drugi z Izabellą Mostowską. Właściciel Wilanowa, szambelan cesarza Napoleona Bonaparte. Po nim dobra dziedziczy wnuk Stanisława Kostki- Stanisław hrabia Potocki(**1824-+1887), żonaty z Marią księżniczką Sapieżanką z Wysokiego Litewskiego. Ostatnim właścicielem Raju był prawnuk Stanisława Kostki, hrabia Jakub(*26.01.1863-+27.09.1934), bezżenny. Ostatni z linii brzeżańskiej cały swój ogromny majątek zapisał na cele społeczne. Raj od 1935 do 1939 wchodził w skład fundacji im. Jakuba hr. Potockiego. 

PAŁAC i PAŁAC MYŚLIWSKI

W XVII wieku w Raju stał zameczek myśliwski. Zrujnowany w 1709 roku przez słynnego zagończyka Adama Śmigielskiego i jego ludzi, odbudowany. Miał rzut kwadratu i cztery narożne wieże. Był bardzo bogato wyposażony. Po śmierci Izabeli księżnej Czartoryskiej zameczek popadł ponownie w ruinę. Około 1830 roku wnuk marszałkowej, Aleksander hrabia Potocki wybudował na fundamentach starego zameczku nowy pałac, służący jako letni. Kolejne prace remontowo-budowlane przeprowadzone zostały w drugiej połowie XIX wieku. W pałacu zgromadzone były bogate zbiory malarstwa, meble, książki, porcelana. Wszystko to uległo zniszczeniu i rozgrabieniu w czasie I wojny światowej. Nigdy już pałac nie odzyskał swojej dawnej świetności. Resztki wyposażenia i zbiorów przepadła podczas II wojny światowej. Pałac stał w otoczeniu parku krajobrazowego. Obok pałacu w 1882 roku wg projektu Juliana Oktawiana Zachariewicza postawiono drugi budynek będący pałacykiem myśliwskim.  

Rajkowo /Klein Reinkendorf Gut/

Osada położona w gminie Kołbaskowo powiatu polickiego. Historia ściśle związana z wsią Warzymice(Klein Reinkendorf), która po raz pierwszy wymieniona została w 1220 roku. Folwark Rajkowo powstał w 1841 roku. W 1871 roku był w rękach Teodora Gurmershausen. W 1892 roku właścicielem majątku był niejaki Heyer. Prawdopodobnie od początku XX wieku majątek w posiadaniu rodziny Keunecke. Ostatnim właścicielem dóbr do 1945 roku był Friedrich Keunecke. Jego majątek w 1928 roku liczył 311 ha gruntów. Po 1945 PGR, pałac zaadoptowany na mieszkania dla pracowników. Później własność Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. Obecnie w rękach prywatnych.

imm011_11 imm007_7

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

W centrum wsi pałac z 1910 roku, zbudowany w stylu eklektycznym, z elementami neogotyku i neorenesansu. Zbudowany na planie prostokąta, kryty dachem mansardowym, podpiwniczony. Położony w parku o powierzchni 1,45 ha.

Rajkowo, zachodniopomorskie