KWIECIE /Sorge/

Niewielka osada, przysiółek wsi Kalsko położona w gminie Międzyrzecz powiatu Międzyrzeckiego. Dawny majątek. W 1907 roku majątek o powierzchni 319ha a w 1913 roku 315ha należał do miasta Międzyrzecz. Siedział tu Robert Henning. Do majątku należał folwark Brzozowy Ług(Johanneshof).

Zachował się dom mieszkalny- dwór? oraz resztki zabudowy gospodarczej.

ŁĘGOWSKIE /Wilhelmsthal Vw./

Osada wsi Nietoperek położonej w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. W XIX i do 1945 roku wchodził w skład majątku zamkowego należącego pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku do rodziny von Dziembowski herbu Pomian. W 1907 roku własność Stefana Konstantego von Dziembowskiego. Obecnie na terenie folwarku mieści się „Ranczo Klama”. Druga część folwarku należącego do majątku zamkowego położona była kilkaset metrów od w/w, obecnie nie istniejąca.

LINOWNO /Woltersdorf, Linowo/

Wieś położona w gminie Drawsko Pomorskie powiatu drawskiego. Wieś założona około 1300 roku. W 1337 roku należała do rodu von Bruthow-Güntersberg. W 1857 roku majątek należał do rodziny Brüstlein. Do lat 90-tych XIX wieku majątek w posiadaniu Felixa Brüstlein. Kolejni właściciele majątku: Engell wzmiankowany w 1905 roku i Wendorff w latach 1914-1939. Drugi z majątków tzw. Generalsgut należał do rodzin: Raakow(1879), Muhlenbein(1893-1905), Hellmold– wymieniony Johannes(1914), Otto– wymieniony August(1928-1939).

We wsi zachowały się dwa dwory

DWÓR I

Dwór parterowy z piętrowym ryzalitem z wejściem głównym, kryty dachem mansardowym. Obok resztki parku krajobrazowego oraz zabudowania gospodarcze.

DWÓR II(Generalsgut)

Parterowy, kryty dachem mansardowym, podpiwniczony. Obok resztki parku krajobrazowego oraz zabudowania gospodarcze.

BOCHOTNICA

Wieś położona w gminie Kazimierz Dolny powiatu puławskiego. Pierwszy raz informacja o wsi pochodzi z 1317 roku. Wieś szlachecka. W 1317 została nadana braciom Dzierżkowi(Dzierzkowi) i Hostasiuszowi(Ostaszkowi) z Bejsc herbu Lewart. Byli protoplastami Firlejów. Zamek powstały po 1340 roku, po raz pierwszy w źródłach pojawia się w 1368 roku. W 1399 roku zamek należący do Jaśka z Bejsc odkupił Klemens z Kurowa herbu Szreniawa, kasztelan żarnowski. W latach 1401-63 zamek należał do syna Klemensa, Piotra Kurowskiego(zm.1463). Po nim dobra dziedziczy jego córka Jadwiga, żona Jana z Pilcy, wojewody krakowskiego. Później przechodzi do rąk rodu Zbąskich herbu Nałęcz. Kolejnym dziedzicem zostaje Jan Oleśnicki(Jan Bochotnicki, Jan z Bochotnicy) z Bochotnicy herbu Dębno(1480-1532), syn Katarzyny Zbąskiej i Jana z Oleśnicy, starosty muszyńskiego i tenutariusza lubowelskiego. Za jego czasów doszło do przebudowy zamku w renesansową rezydencję. Po bezpotomnej śmierci Jana Oleśnickiego majątek bochotnicki wraz z zamkiem dziedziczy najbliższa rodzina, jego siostry: Anna Kościelecka-Walewska i Katarzyna Szamotulska. Informacja o nadaniu Bochotnicy Janowi, Pawłowi i Stanisławowi Samborzeckim herbu Rawicz w roku 1523 przez Zygmunta I prawdopodobnie jest mylną bo może chodziło o Bochotnicę Kościelną.  W roku 1532 dobra przejął kasztelan poznański Andrzej I Górka herbu Łodzia. Jan Bochotnicki(Oleśnicki był bratem babki Andrzeja I Górki, ze strony matki. Po śmierci Andrzeja I Górki w 1551 roku zamek przejął syn, Stanisław, zmarły w 1592 roku. Później dobra przechodzą w ręce Jana Ocieskiego. Po jego śmierci dobra przejął Andrzej Dunin-Borkowski. W 1585 roku syn Jana, Joachim Ocieski herbu Jastrzębiec(ok.1562-1613) dziedziczy majątek. W 1588 roku Andrzej Dunin-Borkowski zrzeka się dóbr bochotnickich na rzecz Joachima Ocieskiego. W tym samym roku Joachim Ocieski zrzeka się majątku na rzecz Andrzeja Rzeczyckiego, pisarza ziemskiego łukowskiego. Bochotnica wraca do Dunin-Borkowskich w XVI i XVII wieku- wymieniany Jan(1645, 1652), Stanisław(1659). W 1667 roku majątek wydzierżawiony gdańskiemu kupcowi Walentemu Bahran. W XVIII wieku należała do rodu Tarłów herbu Topór– wzmiankowany Jan Tarło(1684-1750), którego matką była Teresa Dunin-Borkowska. Ożenił się ze znacznie młodszą Zofią z Krasińskich, późniejszą żoną księcia Antoniego Lubomirskiego z Przeworska(1718-1782), kolejnego właściciela wsi. Przez małżeństwo księżniczki Agnieszki Magdaleny Anny Lubomirskiej z księciem Aleksandrem Michałem Pawłem Sapiehą przechodzi w dom książąt Sapiehów herbu Lis. W 1774 roku ich córka Anna Teofila(1758-1813) zawiera małżeństwo z księciem Hieronimem Januszem Sanguszko-Kowelskim, z którym rozwiodła się. W 1786 roku zawiera małżeństwo z hrabią Sewerynem Potockim z Podhajec herbu Pilawa(1762-1829). W 1826 roku majątek nabył książę Adam Jerzy Czartoryski(1770-1861). Po powstaniu listopadowym pozbawiony majątków przebywał na emigracji. W 1847 roku Bochotnicę zakupiła rodzina Klemensowskich herbu Celejów. W 1889 roku właścicielem był Józef Klemensowski z Celejowa. Majątek Józefa w 1930 roku wraz z ruiną zamku obejmował 720ha gruntów.

ZAMEK

Ruina gotyckiej twierdzy obronnej, zwany zamkiem Esterki, kochanki króla Kazimierza Wielkiego. Po raz pierwszy informacja o zamku pojawia się w 1368 roku, już w 1585 roku był obiektem zniszczonym, grożącym ruiną. Kiedy został opuszczony nie wiadomo.

BARANÓW SANDOMIERSKI

Miasto gminne położone w powiecie tarnobrzeskim województwa podkarpackiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1135 roku. W 1354 roku z rąk króla Kazimierza Wielkiego otrzymuje prawa miejskie. Przez długi czas miasto nazywane Baranowem, później Baranowem nad Wisłą, w czasie rozbiorów zwane Baranowem Galicyjskim, od lat 20-tych XX wieku zwane Baranowem Sandomierskim.

ZAMEK

Perła architektury renesansowej, zbudowana na miejscu obronnego dworu należącego w XV wieku do Baranowskich herbu Grzymała– wzmiankowani Jakub Baranowski, starosta łęczycki i dobrzański oraz w 1480 roku Jan Baranowski, nowy właściciel założenia. Po nich około połowy XVI wieku założenie przejął bogaty ród Kurozwęckich herbu Poraj. Kolejnym właścicielem była rodzina Górków herbu Łodzia z Wielkopolski. W 1568 roku Stanisław Górka(1538-1592) sprzedał majątek Rafałowi z Leszna Leszczyńskiemu herbu Wieniawa, staroście radziejowskiemu. Za czasów Rafała zbudowano dwór renesansowy(część zachodnia zamku), później rozbudowany przez syna Rafała, Andrzeja Leszczyńskiego(dobudował dziedziniec z renesansowymi krużgankami). Budowa rezydencji wg projektu Santi Gucciego trwała przez okres 1591-1606. Po śmierci Andrzeja zamek przechodzi w ręce jego trzeciej żony, Zofii z Opalińskich i dzieci. W 1623 roku po podziale zamek otrzymuje syn Rafał, wojewoda bełzki. Prowadził prace na zamku do swojej śmierci w 1636 roku. Po śmierci Rafała zamek stał się własnością jego syna, Andrzeja Leszczyńskiego, wojewody derpskiego. Po śmierci Andrzeja w 1651 roku dobra dziedziczy jego syn, Samuel. Z powodu nienajlepszej kondycji finansowej zamek wraz z majątkiem został zastawiony u stryja Bogusława(brat zmarłego w 1651 roku Andrzeja), podskarbiego wielkiego koronnego. Nie udało się wykupić zamku i po śmierci Bogusława w 1659 roku zastawiona własność przeszła na dzieci Bogusława: Rafała, podstolego koronnego, Bogusława, kanonika krakowskiego i Aleksandrę Grzymułtowską. W 1677 roku rodzeństwo sprzedało majątek wraz z zamkiem księciu Dymitrowi Jerzemu Wiśniowieckiemu(1631-1682), wojewodzie bełzkiemu, hetmanowi wielkiemu koronnemu. Po jego śmierci wdowa Teofila Ludwika z ks. Zasławskich wniosła majątek księciu Józefowi Karolowi Lubomirskiemu herbu Śreniawa(Szreniawa bez krzyża)(1683-1702), marszałkowi wielkiemu koronnemu. W latach 90-tych XVII wieku książę zlecił prace remontowo-budowlane, które nadzorował architekt Lubomirskich, Tylman z Gameren. Po śmierci księcia Józefa Karola dobra odziedziczył jego syn, książę Aleksander Dominik Lubomirski(1693-1720), starosta sandomierski. W 1727 roku jego siostra Marianna wnosi majątek mężowi, księciu Pawłowi Karolowi Sanguszko herbu Pogoń Litewska(1680-1750), marszałkowi wielkiemu koronnemu. Po śmierci księcia Pawła Karola majątek dziedziczy jego syn, książę Janusz Aleksander Sanguszko1712-1775), ostatni ordynat Ostrogski. W 1753 roku odstąpił zamek hrabiemu Janowi Małachowskiemu herbu Nałęcz(1698-1762), kanclerzowi wielkiemu koronnemu. Po jego śmierci majątek w rękach wdowy, Izabeli, z domu Humieckiej, później w rękach syna, hrabiego Jacka(Hiacynta) Małachowskiego herbu Nałęcz(1737-1821). Na początku lat 90-tych XVIII wieku sprzedali Baranów hrabiemu Józefowi Potockiemu herbu Pilawa(1735-1802). Majątek odziedziczyła córka hrabiego, Maria Anna, która w 1802 roku została żoną Jana hrabiego Krasickiego herbu Rogala. Za Krasickich zamek przechodził prace remontowo-adaptacyjne wraz z powiększeniem zamkowej biblioteki. W zamku przechowywane były pamiątki po Ignacym Krasickim. Po śmierci Jana w 1831 roku właścicielem zostaje jego syn, hrabia Henryk. Po pożarze w 1849 roku rodzina Krasickich nie była w stanie odbudować rezydencji.  Pożar strawił nie tylko przebogate zbiory ale też w znacznym stopniu naruszył strukturę budowli. Po śmierci Jana, zamkiem zarządzała jego bratanica- Karolina, która doprowadziła wnętrza zamku do dużych strat w wyniku wyprzedaży części kamiennej dekoracji i wyposażenia. Po śmierci hrabiego Henryka w 1861 roku majątek odziedziczył jego syn, Karol hrabia Krasicki. W 1867 roku zrujnowaną budowlę na licytacji zakupił Feliks Dolański herbu Korab z Grębowa. Rodzina Dolańskich posiadała zamek do 1945 roku. W 1884 roku Stanisław Karol Dolański, syn Feliksa przeprowadził prace melioracyjne i w części terenu przed zamkiem założył park. W 1898 roku znaczna część zamku zniszczona w wyniku pożaru. W latach 1900-1907 odbudowa zamku wg projektu Karola Stryjeńskiego. Prace renowacyjne trwały na terenie zamku do 1931 roku. Po 1945 roku zamek był zdewastowany. Część pomieszczeń było w tym czasie użytkowanych jako magazyn płodów rolnych. W 1956 roku zapadła decyzja o zabezpieczeniu zamku. Po 10 latach prac finansowanych przez Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz Ministerstwo Przemysłu Chemicznego a prowadzonych przez prof. dr Alfreda Majewskiego i Kierownictwo Odnowienia Zamku Królewskiego na Wawelu prace ukończono. Część zamku została udostępniona zwiedzającym, część pomieszczeń służyła celom reprezentacyjnym i szkoleniowym Kombinatowi Siarkowemu w Machowie a od 1997 roku Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.

 

 

KURSKO-DĄBIE /Mühlenvorwerk, Gastkrugvolwerk/

Miejscowość położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Nieistniejące folwarki należące do majątku w Kursku. Mühlenvorwerk powstał prawd. pod koniec XIXw. W latach 20-tych pojawia się Gastkrugvorwerk. W 1907 roku własność Alexandra von Kalckreuth. Budynki po założeniu Gastkrugvorwerk nie zachowały się, po Mühlenvorwerk zachował się budynek mieszkalny.  Obok do zobaczenia most obrotowy na rzece Jeziorna.

KOWARY – RADOCINY – NOWY DWÓR /Schmiedeberg-Neuhoff/

Miasto gminne położone w powiecie karkonoskim nad rzeką Jedlicą. Położony na północ o centrum miasta majątek po raz pierwszy wzmiankowany w 1570 roku, kiedy to właściciel Kowar Caspar von Schaffgotsch wybudował w tym miejscu nową siedzibę. W 1634 roku cesarz skonfiskował majątek należący wtedy do Hansa Ulricha von Schaffgotsch. W 1639 roku dobra zakupuje Hermann hrabia von Czernin. Majątek rodzina von Czernin posiadała do XVIII wieku. Na krótko właścicielem był król pruski Fryderyk von Hohenzollern, który odsprzedał majątek miastu Kowary. W 1820 roku miasto sprzedało dobra Titusowi von Kopisch. W 1826 roku majątek zakupił książę Heinrich LXXIV von Reuss-Schleiz-Kӧstritz. Książęta von Reuss posiadali Nowy Dwór do 1945 roku. Pod koniec XIX wieku majątek posiadał książę Heinrich XXX wraz ze swoją żoną księżniczką Fedorą von Sachsen-Meiningen, wnuczką cesarza Niemiec Fryderyka III Wilhelma oraz prawnuczką królowej brytyjskiej Wiktorii. Małżeństwo było bezdzietne z powodu ciężkiej choroby księżnej, porfirii. Po śmierci męża w 1939 roku sama zarządzała majątkiem. W sierpniu 1945 roku popełniła samobójstwo. Ostatnim właścicielem był książę Heinrich Harry von Reuss(1890-1951).

Książę Heinrich XXX von Reuss zu Köstritz z żoną księżną Fedorą 1894r.

 

PAŁAC

Renesansowy dwór z 1570 roku był wielokrotnie przebudowywany. Ostatnia przebudowa miała miejsce w 1913 roku. Jest to budynek murowany, dwuskrzydłowy, z czterokondygnacyjną kwadratową wieżą. Po 1945 roku w pałacu mieścił się ośrodek wypoczynkowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w latach 70-tych pałac zaadoptowany na sanatorium, później siedziba nadleśnictwa. Od 1996 roku własność prywatna. Pałac otoczony parkiem w stylu angielskim z ok. 1870 roku.

ŚWIĘTY WOJCIECH /Georgsdorf/

Wieś położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1259 roku(villa sancti Adalberti) oraz w latach: 1420(Swathy Woczech, Sanctus Albertus), 1475(Swyanthy Woczyech), 1508(Szwyanthi Voczyech). Własność biskupstwa poznańskiego. Brak wzmianki o dobrach rycerskich we wsi w XIX wieku. W 1907 roku majątek o powierzchni 230ha należał do Emanuela Gluschke. W 1913 roku mowa o 5 majątkach: majątek Nr1 o powierzchni 161ha należący do Ottilie Cerbe, majątek Nr2 o powierzchni 101 ha należący do Victora Cerbe, majątek Nr 3 o areale 245ha własność rodziny Gluschke, majątek Nr 4 o powierzchni 160ha należący do Ericha Sachse, majątek Nr 5 o powierzchni 184ha należący do Benno Wittschen, dzierżawcy majątku w Gorzycy. Integralną część wsi są: Głębokie – kolonia, Jagielnik  -osada, Kęszyca – Kolonia-przysiółek i Wojciechówek – przysiółek.

We wsi dwa ciekawe budynki mieszkalne.

CZECHÓW /Zechow/

Wieś położona w gminie Santok powiatu gorzowskiego. Wzmiankowana w 1238 kiedy książę Władysław Odonic nadał wieś templariuszom oraz w latach: 1335 roku(Techowe, Sechowe) 1337(Sechow), 1345(villa slavicali Zechowe), 1359(Czekow), 1360(Czechowe), 1565(Zechow), 1566(Czechow), 1608(Zechau). W 1335 roku miejscowość nadana została przez margrabiego w zastaw  rodom von Jagow i von Uchtenhagen. Od 1345 roku stanowiła własność magistratu Gorzowa. W 1879 roku majątek o powierzchni 209,75ha należał do rodu von Lochow. W 1896 roku majątek(Lehngut) o powierzchni 225ha należał do niejakiego Faustmann. Prawdopodobnie po 1920 roku doszło do parcelacji majątku. Największe gospodarstwo(majątek) posiadał August Senst(130ha). Pozostałe gospodarstwa posiadali:  Adolf Becker(38,9ha), Fr.Becker(33ha), Wilhelm Hannebauer(53,5ha), Willi Müller(27ha), Franz Rӧstel(46ha), Ad. Saegert(46ha), , Otto Schleusener(32ha), Karl Schuler(29ha), Paul Wunnike(51ha).

MAJĄTEK

Trudno dziś wskazać położenie majątku. Na terenie wsi kilka ciekawych budynków.